آجرلو: احتمالا تحولات جدیدی در حوزه سیاست همسایگی ایران شاهد باشیم

کارشناس مسایل بین الملل اظهار کرد: به نظر می رسد یکی از مسایل مهم در حوزه سیاست خارجی ایران در سال 1403 انتخابات آمریکا و فضای انتخاباتی موجود در این کشور است؛ چرا که به طور معمول یکی از موضوعات مهم در رقابت های انتخاباتی آمریکا در حوزه سیاست خارجی موضوع ایران و چگونگی برخورد و یا تعامل با آن است.

به گزارش آرتیو، در سال 1402 سیاست خارجی ایران همچون عرصه داخلی کشور، سال پر و فراز و نشیبی را طی کرد؛ در کنار این که به موفقیت هایی دست یافت با ناکامی هایی نیز روبرو شد.

در این سال، ایران به صورت رسمی به عضویت بریکس در آمد، بعد از 6 سال سفارت خانه های ایران و عربستان در تهران و ریاض بار دیگر بازگشایی شد و در پی آن روابط ایران با کشورهایی همچون سودان و کومور از سرگرفته شد و تحولاتی هر چند اندک در روابط ایران و مصر ایجاد شد.

در نیمه دوم سال 1402 در پی عملیات طوفان الاقصی بیشتر توجه سیاست خارجی معطوف به تحولات فلسطین شد و تلاش های جدی در عرصه سیاسی و دیپلماتیک از سوی تهران برای توقف جنگ و تسهیل ارسال کمک های انسان دوستانه به غزه انجام شد و در همین چارچوب با تلاش های ایران 2 نشست اضطراری وزیران امور خارجه سازمان همکاری اسلامی و نشست سران این سازمان در راستای حمایت از ملت فلسطین و انجام اقدام اجرایی از سوی کشورهای اسلامی برای توقف نسل کشی رژیم صهیونیستی برگزار شد.

در دی ماه سال جاری در  پی اقدام ایران برای مبارزه با گروه های تروریستی در منطقه اربیل کردستان عراق و همچنین منطقه مرزی مشترک با پاکستان تنش هایی در روابط  دیپلماتیک تهران با بغداد و اسلام آباد ایجاد شد و این دو کشور سفرای خود را از تهران فراخواندند ولی در نهایت با اقدامات دیپلماتیک صورت گرفته از جمله سفر حسین امیرعبداللهیان به اسلام آباد و علی اکبر احمدیان دبیر شورای عالی امنیت ملی  به بغداد، بحران های ایجاد شده مدیریت شد.

در سال 1402 اقداماتی دیپلماتیک و فنی از سوی ایران برای دریافت حق آبه کشورمان از رودخانه هیرمند انجام شد و رایزنی هایی در این زمینه با مقامات دولت سرپرستی افغانستان انجام شد ولی این تلاش ها تاکنون منجر به نتیجه عینی نشده است و مقامات طالبان با طرح این ادعا که آبی در هیرمند وجود ندارد به تعهدات خود در این زمینه عمل نکردند.

در راستای بررسی مهم ترین تحولات صورت گرفته در عرصه سیاست خارجی ایران در سال 1402 و چالش های احتمالی دستگاه دیپلماسی کشور در سال 1403  با تعدادی از کارشناسان عرصه روابط بین الملل و سیاست خارجی گفت وگو کردیم.

«حسین آجرلو» کارشناس مسایل بین الملل در گفت وگو با آرتیو در مورد مهمترین تحولات عرصه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در سال1402 با بیان اینکه در این سال  همچنان یکی از مسایلی که از سوی دستگاه سیاست خارجی ایران پیگیری شد موضوع مذاکرات رفع تحریم ها بود که البته هنوز پرونده آن به نتیجه خاصی نرسیده است، گفت: در این سال سیاست همسایگی نیز از سوی دستگاه دیپلماسی ایران دنبال شد و این موضوع بعد از توافق بین ایران و عربستان وارد فاز جدیدتری شد.

این کارشناس مسایل بین الملل با بیان اینکه برقراری ارتباط مجدد بین ایران و عربستان باعث شد که روابط ایران با برخی از کشورهای عربی نیز ارتقا پیدا کند و حرکت های رو به جلویی در زمینه تعامل با کشوری چون مصر انجام شود، خاطرنشان کرد: در سال 1402 همچنین در حوزه مواصلاتی نیز چندین اقدام مهم صورت گرفت از جمله توافق هایی که بین ایران و روسیه و آذربایجان برای تکمیل راه آهن رشت-آستارا صورت گرفت و از طرف دیگر شاهد آغاز ساخت راه آهن شلمچه و بصره بودیم.

 او با بیان اینکه آغاز انجام این پروژه های مواصلاتی در تقویت ژیوپلیتیک ایران و همچنین تکمیل کریدور شمال-جنوب موثر است، اظهار کرد : در سال 1402 همچنین شاهد ارتقای روابط ایران و روسیه در حوزه های مختلف بودیم و در همین چارچوب آقای رییسی در قالب سفری دوجانبه به مسکو سفر و با همتای روس خود دیدار و رایزنی کرد.

آجرلو  با بیان اینکه روسیه بعد از بحران اوکراین و اعمال تحریم ها از سوی کشورهای غربی علیه وی به دنبال احیا و گسترش روابط خود با کشورهایی چون ایران است، تصریح کرد: تهران نیز از این فرصت برای گسترش همکاری های خود در حوزه های مختلف با مسکو استفاده کرده است.

این کارشناس مسایل بین الملل همچنین با بیان اینکه در سال 1401 شاهد برخی از درگیری های مرزی و تنش با طالبان بودیم ولی در سال 1402 در این زمینه به یک ثبات نسبی رسیدیم، تصریح کرد: همچنین در این سال شاهد رفت و آمد هیات هایی از سوی ایران و افغانستان به دو کشور بودیم و طالبان دو هیات بزرگ اقتصادی را به ایران اعزام کرد.

آجرلو همچنین با اعتقاد بر اینکه یکی دیگر از اتفاقات مهم در حوزه سیاست خارجی کشور در سال 1402 تحولات مربوط به 7 اکتبر و مسایل مرتبط با آن بود، گفت: این موضوع سیاست خارجی ایران به عنوان یکی از کشورهای حامی مقاومت را تحت تاثیر خود قرار داد و در واقع به نوعی موضوع در اولویت جدی سیاست خارجی ایران قرار گرفت.

این کارشناس مسایل بین الملل با بیان اینکه در تحولات پیشین فلسطین جمهوری اسلامی ایران یک رویکرد دیپلماتیک روتین داشت، اما در ارتباط با تحولات بعد از 7 اکتبر شاهد تحرکات دیپلماتیک جدی از سوی دستگاه سیاست خارجی کشور بودیم، تصریح کرد: در همین ارتباط آقای امیرعبداللهیان وزیر خارجه چندین سفر منطقه ای داشتند و از سوی تهران ابتکاراتی برای حمایت از فلسطین مطرح شد. در همین چارچوب ایران تلاش کرد که یک وحدت نظری در حوزه سیاسی در بین کشورهای اسلامی در راستای حمایت از فلسطین ایجاد شود و در همین زمینه ما شاهد برگزاری دو نشست اضطراری وزیران امور خارجه سازمان همکاری اسلامی و سران کشورهای عضو این سازمان در عربستان بودیم.

او با اعتقاد بر اینکه یکی از چالش های احتمالی پیش روی سیاست خارجی ایران در سال 1402 موضوع انتخابات آمریکا خواهد بود، گفت: به طور معمول در حوزه سیاست خارجی آمریکا در جریان تبلیغات انتخاباتی ریاست جمهوری یکی از مسایلی که کاندیداها در مورد آن صحبت می کنند موضوع ایران است و قطعا شاهد موضع گیری هایی در ارتباط با تهران از سوی بایدن و ترامپ خواهیم بود و این موضع گیری ها با واکنش تهران نیز روبرو خواهد شد. بنابراین شاهد تاثیر سروصدایی انتخابات آمریکا در عرصه بین الملل از جمله ایران خواهیم بود.

آجرلو با بیان اینکه این احتمال وجود دارد که تحولات غزه همچنان در سال 1403 ادامه پیدا کند، گفت: اگر جنگ نیز خاتمه پیدا کند و آتش بس ایجاد شود ما شاهد آغاز فرایندهای سیاسی و حقوقی بعد از جنگ خواهیم بود و این نیز یکی از مواردی است که مورد توجه سیاست خارجی ایران قرار خواهد داشت.

این کارشناس مسایل بین الملل با بیان اینکه در سال 1402 احتمالا شاهد تحولات جدیدی در حوزه سیاست همسایگی ایران خواهیم بود، تصریح کرد: اگر موضوع عادی سازی روابط عربستان با رژیم صهیونیستی به پیش برود ممکن است در این حوزه شاهد چالش هایی باشیم ولی اگر این اتفاق نیفتد به احتمال زیاد روابط دوجانبه ایران با عربستان و به تبع آن دیگر کشورهای همسایه گسترش پیدا می کند.

پایان خبر آرتیو