از صدور کارت های ملی تا ایجاد درگاه خدمات یکپارچه الکترونیک و سامانه پردازش تصویر در ثبت احوال

رییس سازمان ثبت احوال کشور با اشاره به ابعاد قرارگیری سازمان ثبت احوال در مسیر بهره گیری از تکنولوژی های روز برای سامانه های هویتی شهروندان کشور، روند صدور شناسنامه در کشور پس از انقلاب اسلامی، صدور کارت های ملی هوشمند، ایجاد درگاه خدمات یکپارچه الکترونیک و توسعه سامانه پردازش تصویر در سازمان ثبت احوال را تشریح کرد.

به گزارش آرتیو، قبل از سال 1295 ثبت وقایع حیاتی از جمله تولد و درگذشت مردم بر اساس اعتقادات مذهبی و سنت های رایج در کشور، با نگارش نام و تاریخ ولادت نوزاد در پشت جلد کتاب های مقدس از جمله قرآن مجید، صورت می گرفت و از درگذشتگان نیز جز نام و تاریخ درگذشتگان- که بر روی سنگ قبر آن ها نگاشته می شد- اثری مشاهده نمی شد؛ اما با گسترش فرهنگ و دانش بشری و نیز توسعه روزافزون شهرها و روستاها و افزایش جمعیت کشور، نیاز به سازمان و تشکیلاتی برای ثبت وقایع حیاتی، ضرورتی اجتناب ناپذیر بود. به تدریج فکر تشکیل سازمان متولی ثبت ولادت و وفات و نیز صدور شناسنامه برای شهروندان کشور، قوت گرفت.

به این ترتیب ابتدا سندی مشتمل بر 41 ماده در سال 1297 به تصویب هییت وزیران رسید و اداره ای تحت عنوان اداره «سجل احوال» در وزارت داخله (کشور) وقت به وجود آمد. پس از تشکیل این اداره نیز نخستین شناسنامه در ایران 16 آذرماه سال 1297 خورشیدی برای دختری به نام فاطمه ایرانی به شماره یک در بخش 2 تهران صادر شد. پس از آن برای اولین بار در شهر تهران ماموران شهرداری با تنظیم اسناد و توزیع شناسنامه بین مردم اقدام به ثبت وقایع چهارگانه در دفاتر مربوطه کردند. در 24 خرداد سال 1304 خورشیدی مقرر شد که باید تمام اتباع ایرانی شناسنامه بگیرند و از آن پس وزارت کشور اداراتی در شهرستان ها به نام اداره سجل احوال دایر و شروع به صدور شناسنامه و ثبت وقایع چهارگانه کرد.

سه سال پس از تصویب اولین قانون ثبت احوال یعنی در سال 1307ش.، قانون جدید ثبت احوال مشتمل بر 16 ماده تصویب شد. بر پایه این قانون، وظیفه جمع آوری آمارهای مختلف نیز به اداره سجل احوال محول شد. به همین جهت، نام این اداره نیز به اداره احصاییه و سجل احوال تغییر یافت. از همان تاریخ به تناسب شرایط زمانه و تغییر و تحولات به وجود آمده در کشور و همچنین احساس فقدان تناسب در قوانین موجود با نیازهای جامعه، قانون ثبت احوال نیز بارها بازنگری و اصلاح شد.

سازمان ثبت احوال کشور، به دلیل در اختیار داشتن اسناد هویت و تابعیت فردی و آمارهای حیاتی، یکی از ارکان مهم حکومت تلقی می شود. ارایه خدمات عمومی به یکایک مردم و اطلاعات ویژه جمعیتی به ارکان حکومت، از ویژگی های اختصاصی و انحصاری این سازمان است. در تیرماه سال 1355 خورشیدی سازمان ثبت احوال کشور به شکل نوین شروع به فعالیت کرد و پس از پیروزی انقلاب اسلامی اصلاحاتی در برخی از موارد قانون ثبت احوال در سال 1363 توسط مجلس شورای اسلامی انجام شد. ارایه خدمات عمومی به آحاد مردم و اطلاعات ویژه جمعیتی به ارکان حکومت از ویژگی های اختصاصی و انحصاری این سازمان است.

ثبت ولادت و صدور شناسنامه، ثبت وفات و صدور گواهی، تعویض شناسنامه های موجود در دست مردم، ثبت ازدواج و طلاق و نقل تحولات، صدور گواهی ولادت برای اتباع خارجه و تنظیم دفاتر ثبت کل وقایع و نام خانوادگی، ایجاد پایگاه اطلاعات جمعیتی و صدور کارت شناسنایی ملی، جمع آوری و تهیه آمار انسانی سراسر کشور و انتشار آن، وظایف دیگری بود که بر پایه قانون به عهده این سازمان گذاشته شده است.

پس از انقلاب اسلامی سازمان ثبت احوال سیر تحولی را دنبال کرده و در دوسال اخیر این تحول سرعت چشمگیری به خود گرفته است، بطوریکه در همین راستا هاشم کارگر، رییس سازمان ثبت احوال کشور در گفت وگو با آرتیو، در تشریح روند توسعه و تحول در حوزه سازمان ثبت احوال و موضوع هویت ملی می گوید: مهم ترین اتفاقی که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی رخ داده است اتکا به توانمندی ها و داشته های درونی در کشور است. در حوزه استفاده از فناوری های بومی، نکته ای که خیلی برایمان حایز اهمیت است اختصاص کدملی به هر فرد ایرانی است که معیار هویتی شاخص و واحدی برای هر شخص را تشکیل می دهد و بر اساس آن هم کارت های ملی صادر شده است.

وی می افزاید: بر اساس پایگاه های هویتی که در کشور ایجاد شده، ما تا الان دو مرحله شناسنامه ها را تعویض کردیم و در حال حاضر در 200 دستگاه حاکمیتی و دولتی در 200 هزار نقطه در کشور این سرویس ها به صورت برخط و غیرحضوری ارایه می شود که هموطنان عزیز از آن برخوردار شوند و واقعا در استقلال سازمان ثبت احوال از توانمندی هایی که بوده با اتکا به ظرفیت های درونی به خوبی بهره گرفته ایم به شکلی که برای کارت ملی که قبلا از بیرون از کشور بدنه و تراشه آن به صورت یک پک کامل وارد می شد، در حال حاضر با استفاده از شرکت های دانش بنیان و ظرفیت های درون کشور این کارت ها تولید می شود.

رییس سازمان ثبت احوال کشور در تشریح عملکرد این سازمان و روند توسعه و الکترونیک شدن ثبت احوال به درگاه هویت دیجیتالی ایرانیان (سامانه هدا) اشاره می کند و توضیح می دهد: سامانه «هدا»، سامانه ای است که سازمان ثبت احوال کشور نیز بر اساس تکالیف مقرر در سند نظام هویت معتبر در فضای مجازی کشور مصوب شورای عالی فضای مجازی و پروژه های اولویت دار دولت الکترونیک مصوب هییت وزیران، به عنوان متولی شناسایی اشخاص حقیقی و خانواده های ایرانی اقدام به ایجاد آن کرده است. در حقیقت هدف کلان این پروژه ارایه خدمت احراز هویت ملی از مجموعه خدمات ملی هویتی اشخاص حقیقی ایرانی به صورت یکپارچه و متمرکز در سطوح مختلف اطمینان است.

وی با اشاره به طراحی، پیاده سازی و گسترش راهکار جامع احراز هویت و مدیریت دسترسی اشخاص حقیقی به عنوان یکی از مهمترین اهداف این پروژه، ادامه می دهد: ارایه بسته های متنوع از خدمات احراز هویت مبتنی بر ریسک، کمینه کردن مراجعه حضوری افراد برای احراز هویت و استفاده از تکنولوژی های جدید مانند NFC برای افزایش ضریب نفوذ رویکردهای احراز هویت در فضای مجازی از دیگر اهداف این پروژه قلمداد می شود.

رییس سازمان ثبت احوال کشور تاکید می کند: ارایه راهکار قوی از لحاظ امنیتی با کمترین جعل و انکار هویت، امکان تبادل اطلاعات از طریق پروتکل های امن با بهره برداران سامانه احراز هویت سازمان ثبت احوال و استفاده بهینه از کارت هوشمند ملی جهت استفاده در فرآیند احراز هویت با ریسک بالا نیز به عنوان اهداف مهم در روند این پروژه دنبال می شود.

کارگر در بخش دیگری از صحبت های خود به ایجاد پایگاه اطلاعات خانواده سببی و نسبی اشاره کرده و اظهار می کند: ایجاد پایگاه اطلاعات خانواده به منظور پوشش روابط سببی و نسبی یکی از مهمترین نیازهای کشور در جهت ارایه خدمات کارآمد است که در سال 1401 به عنوان یکی از اقدامات ارزشمند، اجرایی شد. در حقیقت ایجاد پایگاه سببی و نسبی و پایگاه خانوار و خانواده یکی از افتخارات بزرگ برای سازمان ثبت احوال کشور است.

وی می گوید: اطلاعات خانواده در کنار هویت اشخاص حقیقی و خانوادها، ارتباطات سببی و نسبی، به عنوان موجودیتی جدید در زمان ثبت احوال کشور مدیریت می شود. در واقع در راستای انجام یکی از تکالیف مصرح در 23 پروژه اولویت دار دولت الکترونیک، ســازمان ثبت احوال کشور با ایجاد پایگاه خانواده یعنی روابط سببی و نسبی بر اساس توان داخلی و استفاده از ظرفیت های موجود آغاز کرده و مبتنی بر داده های استخراج شده نسبت به ایجاد و ارایه سرویس پایه اطلاعات خانواده اقدام صورت گرفته است. در حال حاضر این سرویس علاوه بر سامانه سهیم در اختیار چند دستگاه اجرایی از جمله بانک مرکزی، درگاه یکپارچه خدمات دولت هوشمند ثبت نام یارانه و فراجا نیز قرارگرفته است.

به گفته رییس سازمان ثبت احوال کشور، با بررسی صورت گرفته و انجام مطالعات و تامین زیرساخت های لازم، سامانه تشخیص چهره سازمان ثبت احوال کشور با هدف ایجاد امکان استعلام اطلاعات هویتی اشخاص حقیقی بر اساس پردازش تصویر چهره و همچنین ارایه سرویس به دستگاه های اجرایی مرتبط در سوم دی ماه سال 1401 افتتاح و بهره برداری رسید که زنده بودن پایگاه جمعیتی، در اختیار داشتن تصاویر کارت هوشمند ملی، امکان بهبود کیفیت جستجوی چهره، امکان ترکیب تصویر چهره با اثر انگشت، ایجاد امکان شناسایی افراد بر اساس تصویر چهره و ارتقاء امکانات پایگاه تصویر چهره سازمان ثبت احوال کشور نیز از جمله مزایای این سامانه به شمار می آید.

وی ادامه می دهد: این سامانه امکان پردازش تصویر و تشخیص چهره به عنوان ورودی سامانه از میان تصاویر موجود در پایگاه اطلاعات جمعیت کشور را فراهم کرده است. در سال 1402 نیز در حوزه فناوری بررسی های لازم جهت ارتقاء این سامانه صورت گرفته و اقدامات لازم در این خصوص در حال انجام است.

کارگر تاکید می کند: ایجاد درختواره خانوار و شجره نامه ایرانیان، شناسایی و احراز هویت ایرانیان را در دستگاه های اجرایی تسهیل می کند و خدمات مطلوب تری به مراجعین ارایه می دهد.

معاون وزیر کشور به موضوع ایجاد پایگاه اطلاعات خانوار نیز اشاره کرده و می گوید: ایجاد این پایگاه در راستای تکالیف قانونی این سازمان، موضوع آیین نامه اجرایی نحوه شناسایی خانوارهای ایرانی و اتباع خارجی موضوع بند 2 تبصره 8 الحاقی به ماده 169 مکرر قانون مالیات های مستقیم بوده و بر اساس احکام این آیین نامه سازمان ثبت احوال کشور مسیول ایجاد این پایگاه می باشد.

کارگر می افزاید: از جمله اهداف ایجاد این پایگاه می توان به اجرای احکام آیین نامه اجرایی نحوه شناسایی خانوارهای ایرانی و اتباع خارجی، امکان تعیین بعد خانوار تعداد اعضاء، به روزرسـانی اطلاعات به صورت مکانیزه و در لحظه در حد امکان، امکان تعامل با سرویس سایر نهادها به منظور به روزسانی اطلاعات و همچنین پاسخگویی به انواع استعلامات مورد نیاز و… اشاره کرد.

پایان خبر آرتیو