شوراهای حل اختلاف تهران

شوراهای حل اختلاف تهران نهادهایی برای تسهیل صلح و سازش در اختلافات جزئی هستند. با تصویب قانون جدید در 1402/06/22، صلاحیت های آن ها تغییر یافته و دادگاه های صلح نقش پررنگ تری پیدا کرده اند. این مقاله راهنمای جامعی برای درک ساختار، آدرس ها و صلاحیت های فعلی این شوراها در پایتخت است.

در نظام قضایی هر کشوری، هدف اصلی برقراری عدالت و حل و فصل اختلافات است. اما حجم بالای پرونده ها در دادگاه های عمومی، همواره چالش هایی را در مسیر دسترسی سریع و آسان به عدالت ایجاد کرده است. در ایران نیز برای کاهش بار کاری دادگستری و ترویج فرهنگ صلح و سازش، نهادی به نام شوراهای حل اختلاف شکل گرفت. این شوراها که از سال ۱۳۷۹ و سپس با قانون مستقل ۱۳۸۷ فعالیت خود را آغاز کردند، با هدف رسیدگی به امور جزئی تر و تلاش برای مصالحه بین طرفین دعوا، گام مهمی در مسیر تسهیل فرآیندهای قضایی برداشتند. شهروندان تهرانی نیز سال هاست که برای حل بسیاری از مسائل خود به این شوراها مراجعه می کنند.

تحولات اخیر در قوانین، به ویژه با تصویب قانون جدید شوراهای حل اختلاف و تشکیل دادگاه های صلح در تاریخ ۱۴۰۲/۰۶/۲۲، چشم انداز فعالیت این نهادها را دستخوش تغییرات اساسی کرده است. این تغییرات باعث شده تا بسیاری از مراجعین، متخصصان حقوقی و حتی دانشجویان با ابهاماتی در خصوص نقش و صلاحیت های فعلی شوراهای حل اختلاف تهران مواجه شوند. اکنون دیگر این شوراها صرفاً یک مرجع قضایی با صلاحیت های وسیع گذشته نیستند، بلکه وظایف و محدودیت های جدیدی برای آن ها تعریف شده است.

این مقاله با هدف ارائه یک راهنمای جامع و به روز، تلاش می کند تا تصویری شفاف از وضعیت کنونی شوراهای حل اختلاف در تهران، از جمله آدرس ها، شماره تماس ها و مهم تر از همه، صلاحیت های فعلی آن ها پس از قانون جدید، ارائه دهد. هدف این است که شهروندان تهرانی با آگاهی کامل بتوانند مرجع قضایی مناسب برای پیگیری پرونده های خود را تشخیص داده و با سردرگمی کمتری به دستگاه قضا مراجعه کنند.

قانون جدید شوراهای حل اختلاف و دادگاه های صلح (مصوب 1402/06/22)

با تصویب قانون جدید شوراهای حل اختلاف در تاریخ ۱۴۰۲/۰۶/۲۲، تحول عمده ای در ساختار و کارکرد این نهادها به وجود آمد. این قانون با هدف تقویت نقش صلح و سازش و ساماندهی بیشتر به دعاوی جزئی، گامی بلند در جهت بهبود فرآیندهای قضایی محسوب می شود. یکی از مهم ترین مفاد این قانون، تشکیل «دادگاه های صلح» است که بسیاری از صلاحیت های قضایی سابق شوراهای حل اختلاف را بر عهده گرفته اند.

تاریخ تصویب و هدف قانون

قانون جدید شوراهای حل اختلاف که به صراحت به تغییر در صلاحیت ها و جایگزینی بخش هایی از کارکرد شوراها با دادگاه های صلح اشاره دارد، با هدف تفکیک دقیق تر وظایف میان نهادهای صلح آور و مراجع قضایی رسمی به تصویب رسید. پیش از این، شوراهای حل اختلاف علاوه بر تلاش برای سازش، در بسیاری از دعاوی حقوقی و کیفری جزئی نیز رأی صادر می کردند. اما حجم بالای این پرونده ها و نیاز به تخصص قضایی بیشتر، ضرورت بازنگری در این ساختار را ایجاب کرد.

تفاوت اصلی و مهم: نقش جدید شوراها و دادگاه های صلح

تغییرات ایجاد شده با قانون جدید، بیش از هر چیز بر تفاوت در نقش و صلاحیت شوراهای حل اختلاف و دادگاه های صلح تأکید دارد:

• نقش جدید شوراهای حل اختلاف: اصلی ترین وظیفه شوراهای حل اختلاف پس از قانون جدید، تلاش برای صلح و سازش میان طرفین دعوا است. در واقع، این شوراها به یک مرجع صلح آور تبدیل شده اند که در دعاوی با ماهیت حقوقی و کیفری، قبل از ارجاع به دادگاه صلح یا دادگاه عمومی، سعی در حل مسالمت آمیز اختلاف دارند. صلاحیت قضایی شوراهای حل اختلاف بسیار محدود شده و تنها شامل موارد بسیار جزئی و خاص است که در ادامه به آن ها اشاره می شود.

• نقش دادگاه های صلح: دادگاه های صلح، نهادهای قضایی جدیدی هستند که بسیاری از صلاحیت های رسیدگی قضایی سابق شوراهای حل اختلاف را بر عهده گرفته اند. این دادگاه ها مسئول رسیدگی به دعاوی حقوقی با ارزش مالی مشخص و برخی جرائم کیفری که پیش تر در صلاحیت شوراهای حل اختلاف بوده اند، هستند. دادگاه صلح به عنوان یک مرجع قضایی مستقل و تخصصی، با هدف افزایش دقت و سرعت در رسیدگی به این دسته از پرونده ها، شروع به کار کرده است.

تأثیر این تغییرات بر مراجعین

تغییرات فوق به معنای آن است که شهروندان تهرانی و سایر نقاط کشور، باید برای پیگیری پرونده های خود با آگاهی بیشتری به مراجع قضایی مراجعه کنند. برای دعاوی که هدف اصلی آن ها صلح و سازش است یا از نوع بسیار جزئی و کم اهمیت هستند، مراجعه به شوراهای حل اختلاف تهران همچنان ضروری است. اما برای بسیاری از دعاوی مالی، ملکی، خانوادگی و کیفری که پیش از این در صلاحیت رسیدگی قضایی شوراها بود، اکنون باید به دادگاه های صلح مراجعه شود. این تمایز بسیار مهم است تا مراجعین وقت و انرژی خود را در مراجع نامناسب صرف نکنند.

«قانون جدید شوراهای حل اختلاف مصوب ۱۴۰۲/۰۶/۲۲، نقش شوراها را به یک نهاد صلح آور ارتقا داده و صلاحیت های قضایی پیشین آن ها را به دادگاه های صلح منتقل کرده است. این تغییر به معنای افزایش دقت در رسیدگی و ترویج فرهنگ صلح است.»

صلاحیت های فعلی شوراهای حل اختلاف تهران (پس از قانون جدید)

همانطور که اشاره شد، با اجرایی شدن قانون جدید، صلاحیت های رسیدگی قضایی شوراهای حل اختلاف به طور چشمگیری کاهش یافته و تمرکز اصلی آن ها بر ترویج صلح و سازش قرار گرفته است. این به معنای آن نیست که شوراها کاملاً فاقد صلاحیت قضایی هستند، بلکه این صلاحیت ها بسیار محدود و مشخص شده اند. یک شهروند تهرانی برای مراجعه به شوراهای حل اختلاف تهران باید اطمینان حاصل کند که پرونده او در محدوده این صلاحیت های جدید قرار می گیرد.

صلاحیت در امور حقوقی

پس از قانون جدید، صلاحیت های حقوقی شوراهای حل اختلاف به موارد زیر محدود می شود:

1. دعاوی مالی: رسیدگی به دعاوی مالی که خواسته آن تا سقف دویست میلیون ریال (۲۰ میلیون تومان) باشد، مشروط بر اینکه امکان سازش در آن ها فراهم باشد. این مبلغ می تواند با توجه به شاخص سالانه بانک مرکزی تعدیل شود، لذا همواره باید از آخرین میزان آن اطلاع پیدا کرد.

2. تامین دلیل: تقاضای تأمین دلیل، که فرآیندی برای حفظ و جمع آوری دلایل و مدارک پیش از طرح دعوای اصلی است، همچنان در صلاحیت شوراهای حل اختلاف باقی مانده است. این موضوع به ویژه در مواردی که بیم از بین رفتن یا تغییر دلایل وجود دارد، کاربرد فراوان دارد.

3. درخواست سازش: هرگاه طرفین دعوا توافق کنند که شورای حل اختلاف به موضوع اختلاف آن ها رسیدگی کند، شورا صلاحیت دارد که صرف نظر از میزان خواسته، برای ایجاد سازش بین آن ها تلاش کند. حتی اگر به سازش نرسند، شورا می تواند با رضایت طرفین، اقدام به صدور رأی کند. این یکی از مهم ترین کارکردهای باقی مانده شوراست.

4. سایر موارد مشخص شده در قانون: برخی از قوانین خاص ممکن است صلاحیت های جزئی دیگری را نیز به شوراهای حل اختلاف اعطا کنند که برای اطلاع دقیق باید به آخرین نسخه های قوانین مراجعه کرد.

صلاحیت در امور کیفری

در حوزه کیفری نیز، صلاحیت شوراهای حل اختلاف بسیار محدود و عمدتاً بر پایه صلح و سازش است:

1. جرائم قابل گذشت با مجازات های سبک: شوراها صلاحیت رسیدگی به جرائم قابل گذشت (مانند توهین، افترا، ضرب و جرح عمدی که موجب تغییر شکل عضو یا نفع آن نباشد) را دارند، به شرطی که مجازات قانونی آن ها از نصف حداقل مجازات حبس مقرر در قانون یا حداکثر مجازات شلاق یا جزای نقدی تجاوز نکند. حتی در این موارد نیز، تلاش برای صلح و سازش در اولویت قرار دارد.

2. صلح و سازش در تمامی جرائم قابل گذشت: حتی در جرائمی که شورا صلاحیت صدور رأی قضایی را ندارد، اما ماهیت قابل گذشت دارند، می تواند به عنوان یک مرجع صلح آور وارد عمل شود و با میانجیگری، طرفین را به سازش دعوت کند. اگر سازشی حاصل شد، گزارش آن به مرجع قضایی مربوطه ارسال می گردد.

مهمترین نقش: تلاش برای صلح و سازش

به یاد داشته باشید که در حال حاضر، مهم ترین کارکرد شوراهای حل اختلاف تهران، تلاش برای صلح و سازش است. حتی اگر پرونده ای خارج از صلاحیت های قضایی محدود شورا باشد، اما با ارجاع از سوی مراجع قضایی دیگر یا درخواست طرفین، شورا می تواند صرفاً با هدف مصالحه و حل و فصل کدورت ها وارد عمل شود. این رویکرد به معنای ارزش گذاری بیشتر به روابط انسانی و کاهش بار پرونده ها از دوش دادگاه هاست. برای مراجعین، این فرصت فراهم است که بدون درگیر شدن در فرآیندهای پیچیده دادرسی، به یک توافق مسالمت آمیز دست پیدا کنند.

لیست کامل و به روز مجتمع های شوراهای حل اختلاف تهران

تهران به عنوان پایتخت، دارای مجتمع های متعدد شورای حل اختلاف است که به منظور دسترسی آسان تر شهروندان به تفکیک مناطق جغرافیایی و حتی برخی تخصص ها فعالیت می کنند. با توجه به تغییرات قانونی، ممکن است در آینده نزدیک شاهد بازآرایی و کاهش تعداد برخی شعب باشیم، اما در حال حاضر این مجتمع ها به ارائه خدمات می پردازند. مراجعین باید همواره از آخرین وضعیت آدرس ها و شماره تماس ها اطمینان حاصل کنند. در ادامه، لیستی جامع از آدرس شوراهای حل اختلاف تهران و شماره تماس های آن ها ارائه شده است:

شماره مجتمع	نام مجتمع/منطقه تحت پوشش	آدرس دقیق	شماره تماس
1	مجتمع شماره 1 (شمال تهران)	میدان تجریش، خیابان فنا خسرو، بالاتر از میدان دربند، نرسیده به سربند	22742323
2	مجتمع شماره 2 (مرکز و شمال غرب)	بزرگراه جلال آل احمد، نرسیده به پل آزمایش، کوچه ناظریان قمی، طبقه فوقانی میوه و تره بار نصر	88240892-3
3	مجتمع شماره 3 (شریعتی، میرداماد)	خیابان شریعتی، نرسیده به میرداماد، خیابان گل نبی، میدان کتابی، پلاک 34	22867435
4	مجتمع شماره 4 (تهرانپارس)	فلکه دوم تهران پارس، خیابان جشنواره، خیابان شهید جعفرپناه، روبروی دادسرای ناحیه 4، پلاک 71	77127833 – 77127639
5	مجتمع شماره 5 (اکباتان)	اکباتان، بین فاز یک و دو، جنب اورژانس 115، ساختمان سابق عمران شهرک اکباتان	44694001
6	مجتمع شماره 6 (کارگر شمالی)	خیابان کارگر شمالی، جنب پمپ بنزین، خیابان شهید فکوری، پلاک 190	88993364
7	مجتمع شماره 7 (نظام آباد)	نظام آباد، خیابان آیت الله مدنی، چهارراه حسینی، نبش کوچه یعقوبی	77581118
8	مجتمع شماره 8 (نارمک)	نارمک، خیابان سمنگان، ضلع غربی مسجد جامع نارمک، نبش کوچه مذهب دار	77252527
9	مجتمع شماره 9 (امام خمینی، خوش)	خیابان امام خمینی، بین خوش و قصر الدشت، کوچه همایون	66380831
10	مجتمع شماره 10 (قزوین، سبحانی)	خیابان قزوین، خیابان شهید سبحانی (16 متری امیری)، طبقه همکف، فرهنگسرای کار	55773301
11	مجتمع شماره 11 (ولیعصر، پارک دانشجو)	خیابان ولیعصر، روبروی پارک دانشجو، کوچه پشند	66972731
12 و 13	مجتمع شماره 12 و 13 (دروازه شمیران)	میدان دروازه شمیران، خیابان فخرآباد، شهرداری منطقه 13	77643314
14	مجتمع شماره 14 (پیروزی، شکوفه)	خیابان پیروزی، خیابان شکوفه، انتهای خیابان کرمان، پایین تر از میدان احمدیه، کوچه بابایی	33057510
15	مجتمع شماره 15 (17 شهریور جنوبی)	خیابان 17 شهریور جنوبی، چهارراه شهیدرضایی، مجتمع رضوان، طبقه فوقانی	33435747 – 33433616
16	مجتمع شماره 16 (بزرگراه بعثت)	بزرگراه بعثت به سمت سه راه افسریه، بعد از بیمه ایران، کوچه شهید تقوی	55325182
17	مجتمع شماره 17 (قزوین، قپان)	خیابان قزوین، بعد از دوراهی قپان، خیابان تهمتن، خیابان عارف قزوینی، کوچه شعبانی	55716046
18	مجتمع شماره 18 (یافت آباد)	یافت آباد، شهرک ولیعصر، خیابان شهید بهرامی، طبقه فوقانی پاساژ دولتی	66201039
19	مجتمع شماره 19 (خانی آباد نو)	خانی آباد نو، خیابان میثاق، نبش کوچه کلانتری سابق 152	55530606
20	مجتمع شماره 20 (شهرری)	شهرری، خیابان 24 متری، روبروی اداره آب و فاضلاب، طبقه فوقانی صندوق رسالت	55964397 – 55902174
21	مجتمع شماره 21 (تهرانسر)	تهرانسر، بلوار گلها، روبروی کلانتری 150 تهرانسر	44504818
22	مجتمع شماره 22 (پیکان شهر)	کیلومتر 14 اتوبان تهران کرج، پیکان شهر، بعد از مرکز بهداشت و درمان، بلوک 61	44180969
23	مجتمع شماره 23 (ویژه خانواده 1)	بزرگراه شهید محلاتی، خیابان نبرد جنوبی، خیابان زمزم، مجتمع قضایی خانواده 1	33009127
24	مجتمع شماره 24 (ویژه خانواده 3)	فلکه چهارم تهرانپارس، نرسیده به تقاطع باهنر و واقعی، مجتمع قضایی شهید باهنر	77055640-9
25	مجتمع شماره 25 (ویژه خانواده 2)	بلوار آفریقا، چهارراه جهان کودک، خیابان دیدار جنوبی، کوچه سپر، پلاک 1	88677464
26	مجتمع شماره 26 (ویژه میدان میوه و تره بار تهران)	بزرگراه شهید تندگویان، میدان مرکزی میوه و تره بار تهران، انتهای بلوار نارنج	66576828
27	مجتمع شماره 27 (ویژه اصناف و فناوری اطلاعات)	میدان بهارشیراز، خیابان بهارشیراز، پلاک 150	77601468
28	مجتمع شماره 28 (ویژه بازرگانان)	خیابان مطهری، روبروی خیابان سنایی، پلاک 285	88713571
29	مجتمع شماره 29 (ویژه بهداشت و درمان)	خیابان کارگر شمالی، خیابان فرشی مقدم، پلاک 119، سازمان نظام پزشکی	84138804
30	مجتمع شماره 30 (ویژه زندان)	اوین، روبروی بازداشتگاه اوین، کوچه باغ	26417505
31	مجتمع شماره 31 (ویژه سردفتران و دفتریاران)	خیابان شهید مطهری، روبروی خیابان سنایی پلاک 273، طبقه 3	88711151
32	مجتمع شماره 32 (ویژه کمیته امداد امام خمینی)	پیچ شمیران، خیابان شریعتی، انتهای خیابان بیرجند، خیابان شهید عباس اصفهانی، پلاک 6	77683345-9
33	مجتمع شماره 33 (ویژه تعاون، بانک ها و موسسات مالی و اعتباری)	میدان بهارستان، خیابان جمهوری اسلامی، خیابان صفی علیشاه، کوچه خبیر الممالک	77515100
34	مجتمع شماره 34 (شهرزیبا)	شهرزیبا، بعد از میدان الغدیر، خیابان مخابرات، مجتمع قضایی شهید مفتح	44339700-5

توضیح مجتمع های تخصصی

علاوه بر مجتمع های عمومی که بر اساس مناطق جغرافیایی تعیین شده اند، برخی از شوراهای حل اختلاف تهران به صورت تخصصی به پرونده های خاص رسیدگی می کنند. شناخت این مجتمع ها برای مراجعینی که پرونده های تخصصی دارند، بسیار مفید است:

• مجتمع های خانواده (شماره 23، 24، 25): این مجتمع ها به پرونده های مرتبط با امور خانواده، مانند مهریه، نفقه، طلاق توافقی و حضانت کودکان، اما با تأکید بر جنبه صلح و سازش، رسیدگی می کنند. لازم به ذکر است که صلاحیت قضایی این موارد عمدتاً به دادگاه های خانواده منتقل شده و شوراها نقش صلح یارانه دارند.

• مجتمع های اصناف و فناوری اطلاعات (شماره 27): برای اختلافات میان کسبه، بازاریان و افراد مرتبط با صنف های مختلف و همچنین اختلافات مربوط به حوزه فناوری اطلاعات که ماهیت جزئی دارند، این مجتمع به تلاش برای صلح و سازش می پردازد.

• مجتمع بازرگانان (شماره 28): اختلافات تجاری جزئی و مربوط به بازرگانان و فعالان اقتصادی در این مجتمع پیگیری می شود تا از طریق صلح و سازش، حل و فصل گردد.

• مجتمع بهداشت و درمان (شماره 29): این مجتمع به دعاوی و اختلافات مربوط به حوزه بهداشت و درمان، مانند قصور پزشکی با میزان خسارت جزئی، رسیدگی می کند و نقش میانجی را ایفا می نماید.

• مجتمع زندان (شماره 30): این مجتمع برای رسیدگی به اختلافات جزئی و تلاش برای سازش با زندانیان یا خانواده های آن ها که مربوط به جرائم سبک و قابل گذشت است، دایر شده است.

• مجتمع سردفتران و دفتریاران (شماره 31): اختلافات مربوط به صنف سردفتران و دفتریاران، به ویژه در مواردی که نیاز به صلح و سازش دارد، در این مجتمع مورد بررسی قرار می گیرد.

• مجتمع کمیته امداد امام خمینی (شماره 32): این مجتمع به منظور تسهیل حل و فصل اختلافات مددجویان کمیته امداد و سایر امور مرتبط با این نهاد تشکیل شده است.

• مجتمع تعاون، بانک ها و موسسات مالی و اعتباری (شماره 33): برای اختلافات جزئی مربوط به تعاونی ها، بانک ها و موسسات مالی و اعتباری، این مجتمع می تواند بستر مناسبی برای صلح و سازش باشد.

• مجتمع میدان میوه و تره بار تهران (شماره 26): این مجتمع به طور خاص به اختلافات و دعاوی مربوط به بازار میوه و تره بار و فعالان آن رسیدگی می کند.

نکته مهم: با توجه به تغییرات سریع در ساختار قضایی و اداری، همیشه توصیه می شود که قبل از مراجعه حضوری، با شماره تماس های اعلام شده تماس گرفته یا از طریق وب سایت های رسمی قوه قضائیه، از آخرین آدرس شوراهای حل اختلاف تهران و ساعت کاری آن ها اطمینان حاصل کنید. این کار به مراجعین کمک می کند تا از هدر رفتن زمان و انرژی خود جلوگیری کنند.

راهنمای عملی: قبل از مراجعه به شورای حل اختلاف چه باید بدانیم؟

مراجعه به شوراهای حل اختلاف تهران، هرچند ساده تر از دادگاه های عمومی به نظر می رسد، اما نیازمند آگاهی از برخی نکات و مراحل اولیه است. برای یک مراجع، داشتن اطلاعات کافی قبل از قدم گذاشتن به این مراکز می تواند تجربه مثبتی را رقم بزند و از سردرگمی ها بکاهد.

چگونه مجتمع مربوطه را پیدا کنیم؟

یافتن مجتمع شورای حل اختلاف مناسب، اولین و مهم ترین قدم است. انتخاب صحیح مجتمع بر اساس سه معیار اصلی صورت می گیرد:

1. بر اساس محل اقامت خوانده یا خواهان: در دعاوی حقوقی، اصولا مجتمع شورای حل اختلافی که خوانده (فردی که علیه او دعوا مطرح می شود) در حوزه قضایی آن اقامت دارد، صالح به رسیدگی است. اما در برخی موارد، مجتمع محل اقامت خواهان (فردی که دعوا را مطرح می کند) نیز می تواند صالح باشد.

2. بر اساس محل وقوع مال یا عقد: در دعاوی مربوط به اموال غیرمنقول (مانند زمین یا خانه)، شورای حل اختلاف محل وقوع مال صالح است. همچنین در مورد قراردادها، گاهی مجتمع محل انعقاد یا اجرای عقد، محل صلاحیت خواهد بود.

3. بر اساس موضوع پرونده (مجتمع های تخصصی): همان طور که پیش تر اشاره شد، برخی مجتمع ها به صورت تخصصی به موضوعات خاصی (مانند خانواده، اصناف، بازرگانی) رسیدگی می کنند. در این صورت، باید به مجتمع تخصصی مربوطه مراجعه کرد.

مدارک لازم برای تشکیل پرونده

قبل از مراجعه، آماده کردن مدارک ضروری است تا فرآیند تشکیل پرونده بدون وقفه انجام شود. مدارک معمولاً شامل موارد زیر است:

• مدارک شناسایی: اصل و کپی کارت ملی و شناسنامه طرفین دعوا.

• اسناد مربوط به دعوا: هرگونه مدرکی که به اثبات ادعای شما کمک می کند، از جمله قراردادها، قولنامه ها، فاکتورها، رسیدها، گواهی ها، شهادت نامه ها، پیامک ها، پرینت مکالمات و هر گونه سند کتبی یا الکترونیکی که مرتبط با اختلاف باشد. حتماً کپی برابر اصل مدارک را همراه داشته باشید.

• نشانی دقیق: نشانی دقیق و کامل طرفین دعوا، به ویژه خوانده، برای ابلاغ اوراق قضایی الزامی است.

نحوه تنظیم دادخواست یا شکواییه

برای شروع دعوا در شورای حل اختلاف، باید یک دادخواست (برای دعاوی حقوقی) یا شکواییه (برای دعاوی کیفری) تنظیم شود. این اوراق باید شامل مشخصات کامل خواهان و خوانده، موضوع دعوا، شرح مختصر واقعه و خواسته شما باشد. اگرچه شوراهای حل اختلاف در گذشته فرم های ساده ای برای این منظور داشتند، اما توصیه می شود متن را به صورت واضح و با دقت تنظیم کنید. در بسیاری از مجتمع ها، کارشناسان حاضر هستند تا در تنظیم این اوراق به مراجعین کمک کنند یا می توان از نمونه فرم های موجود در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی استفاده کرد.

هزینه های دادرسی

رسیدگی به پرونده در شوراهای حل اختلاف نیز مستلزم پرداخت هزینه های دادرسی است که البته معمولاً کمتر از هزینه های دادگاه های عمومی است. این هزینه ها برای تشکیل پرونده و سایر مراحل قضایی دریافت می شود و میزان آن سالانه توسط قوه قضائیه تعیین می گردد. مراجعین می توانند با مراجعه به باجه های خدمات الکترونیک قضایی یا پرس و جو از کارمندان شورا، از میزان دقیق هزینه ها و نحوه پرداخت آن ها (معمولاً از طریق سامانه های بانکی یا دستگاه های کارتخوان) مطلع شوند.

ساعات کاری

شوراهای حل اختلاف تهران در ساعات اداری معمول فعالیت می کنند. عموماً از صبح تا بعدازظهر روزهای کاری هفته (شنبه تا چهارشنبه) آماده ارائه خدمات هستند. با این حال، ساعات دقیق کار ممکن است در هر مجتمع کمی متفاوت باشد. برای اطمینان و جلوگیری از مراجعه بی حاصل، بهتر است قبل از رفتن، با شماره تماس مجتمع مورد نظر تماس گرفته و از ساعات کاری دقیق آن مطلع شوید.

تفاوت دادگاه صلح، شورای حل اختلاف و دادگاه عمومی

درک تفاوت میان دادگاه صلح، شورای حل اختلاف و دادگاه عمومی برای هر شهروندی که قصد پیگیری یک پرونده حقوقی یا کیفری را دارد، از اهمیت بالایی برخوردار است. این سه مرجع، هر یک نقش و صلاحیت های متفاوتی در نظام قضایی ایران دارند، به ویژه پس از قانون جدید ۱۴۰۲. عدم شناخت صحیح این تفاوت ها می تواند به اتلاف وقت و سردرگمی مراجعین منجر شود.

دادگاه صلح

دادگاه های صلح که با قانون جدید تشکیل شده اند، وظیفه رسیدگی به بسیاری از پرونده هایی را بر عهده گرفته اند که پیش تر در صلاحیت رسیدگی قضایی شوراهای حل اختلاف بود. این دادگاه ها به عنوان یک مرجع قضایی مستقل و تخصصی، به دعاوی حقوقی با ارزش مالی مشخص و جرائم کیفری سبک تر رسیدگی می کنند. صلاحیت های دادگاه صلح شامل موارد زیر است:

• دعاوی مالی: رسیدگی به دعاوی مالی که خواسته آن ها تا سقف یک میلیارد ریال (یکصد میلیون تومان) باشد (این مبلغ قابلیت تعدیل دارد).

• امور غیرمالی: رسیدگی به برخی امور غیرمالی مانند گواهی حصر وراثت، تحریر ترکه، مهر و موم ترکه، و رفع مهر و موم ترکه.

• جرائم کیفری: رسیدگی به جرائم قابل گذشت و جرائم غیرقابل گذشت با مجازات های سبک تر (مانند حبس تا شش ماه یا جزای نقدی تا سقف مشخص) که در قانون جدید ذکر شده اند.

شورای حل اختلاف

همانطور که قبلاً توضیح داده شد، شوراهای حل اختلاف تهران و سایر نقاط کشور، پس از قانون جدید، عمدتاً بر تلاش برای صلح و سازش متمرکز شده اند. صلاحیت قضایی آن ها به دعاوی مالی تا سقف ۲۰۰ میلیون ریال و برخی جرائم قابل گذشت با مجازات های بسیار سبک محدود شده است. مهم ترین کارکرد آن ها، حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات است، حتی در مواردی که صلاحیت صدور رأی قضایی را ندارند. در واقع، شورای حل اختلاف بیشتر نقش یک میانجی و تسهیل کننده را ایفا می کند تا یک مرجع قضایی با اختیارات وسیع.

دادگاه عمومی

دادگاه های عمومی، به عنوان مرجع اصلی و عام رسیدگی به دعاوی در نظام قضایی، صلاحیت رسیدگی به تمامی دعاوی حقوقی و کیفری را دارند که به طور خاص در صلاحیت دادگاه های دیگر (مانند دادگاه انقلاب، دادگاه خانواده، دادگاه صلح یا شورای حل اختلاف) قرار نگرفته باشند. این دادگاه ها با ساختار پیچیده تر و فرآیندهای دادرسی طولانی تر، به پرونده های سنگین تر و تخصصی تر رسیدگی می کنند. به عبارت دیگر، هر پرونده ای که در صلاحیت دادگاه صلح یا شورای حل اختلاف نباشد، به طور پیش فرض در صلاحیت دادگاه عمومی است.

جدول مقایسه ای

برای روشن تر شدن تفاوت ها، می توان مقایسه ای مختصر بین این سه مرجع انجام داد:

ویژگی	شورای حل اختلاف	دادگاه صلح	دادگاه عمومی
هدف اصلی	صلح و سازش	رسیدگی قضایی به دعاوی سبک	رسیدگی قضایی به تمامی دعاوی (عام)
صلاحیت مالی (حقوقی)	تا سقف 20 میلیون تومان	تا سقف 100 میلیون تومان	بالاتر از 100 میلیون تومان و سایر موارد
صلاحیت کیفری	جرائم قابل گذشت بسیار سبک	جرائم قابل گذشت و غیرقابل گذشت سبک	تمامی جرائم (جز استثنائات)
نقش	صلح یار و میانجی	مرجع قضایی تخصصی	مرجع قضایی عام
روند رسیدگی	سریع و غیررسمی تر	رسمی و تخصصی	رسمی و پیچیده تر
صدور رأی	در موارد محدود و با رضایت طرفین	صدور رأی قطعی و قابل اعتراض	صدور رأی قطعی و قابل اعتراض

با این توضیحات و مقایسه ها، انتظار می رود مراجعین بتوانند با دید بهتری به مرجع مناسب مراجعه کنند. همیشه توصیه می شود در مورد پرونده های پیچیده تر، پیش از هر اقدامی با یک وکیل یا مشاور حقوقی مجرب مشورت شود تا از انتخاب صحیح مرجع قضایی و فرآیند قانونی اطمینان حاصل شود.

نتیجه گیری

شوراهای حل اختلاف تهران، علی رغم تغییرات عمده در صلاحیت هایشان با تصویب قانون جدید در تاریخ ۱۴۰۲/۰۶/۲۲، همچنان نقش حیاتی در تسهیل دسترسی به عدالت و ترویج فرهنگ صلح و سازش در جامعه دارند. این شوراها که اکنون بیشتر به عنوان نهادهایی برای میانجیگری و حل مسالمت آمیز اختلافات شناخته می شوند، در کاهش بار کاری دادگاه ها و حل و فصل سریع تر پرونده های جزئی، سهم بسزایی ایفا می کنند.

در این مقاله تلاش شد تا با ارائه اطلاعات جامع و به روز درباره آدرس ها، شماره تماس ها و مهم تر از همه، صلاحیت های فعلی این شوراها پس از تحولات قانونی اخیر، ابهامات موجود برای شهروندان تهرانی و حتی متخصصان حقوقی برطرف شود. درک تفاوت میان شورای حل اختلاف، دادگاه صلح و دادگاه عمومی، یک گام اساسی برای هر فردی است که درگیر مسائل حقوقی یا کیفری می شود، چرا که انتخاب مرجع صحیح، اولین مرحله در مسیر رسیدگی به یک پرونده است.

نقش کلیدی صلح و سازش، نه تنها به نفع طرفین دعوا و حفظ روابط آن هاست، بلکه به کارایی بیشتر سیستم قضایی نیز کمک می کند. بنابراین، آگاهی از این ظرفیت ها و نحوه مراجعه به شوراهای حل اختلاف تهران، می تواند در تجربه عمومی از فرآیندهای قضایی تأثیر مثبتی داشته باشد.

در نهایت، با توجه به پویایی قوانین و مقررات، توصیه می شود که مراجعین همواره اطلاعات خود را از منابع رسمی و معتبر به روزرسانی کنند و در صورت نیاز به مشاوره حقوقی برای پرونده خود، با کارشناسان و وکلای متخصص تماس بگیرند. این رویکرد هوشمندانه، ضامن آن است که هر فردی بتواند در مسیر حل و فصل اختلافات خود، بهترین تصمیم را اتخاذ کند.