قیمت ماینر استخراج اتریوم

پاسخ کوتاه به این پرسش که آیا هنوز می توان اتریوم را با ماینر استخراج کرد، منفی است. اتریوم (ETH) دیگر قابل استخراج با ماینر نیست، چرا که مکانیزم اجماع خود را از Proof of Work (PoW) به Proof of Stake (PoS) تغییر داده است. با این حال، ماینرهای طراحی شده برای الگوریتم Ethash، که پیش تر برای استخراج اتریوم به کار می رفتند، اکنون برای استخراج ارزهای دیجیتال جایگزین مانند اتریوم کلاسیک (ETC) کاربرد دارند. این مقاله به بررسی جامع قیمت و شرایط این ماینرها در بازار ایران می پردازد و عوامل مؤثر بر تصمیم گیری برای سرمایه گذاری در این حوزه را شفاف سازی می کند.

فعالیت در دنیای پرشتاب ارزهای دیجیتال، همواره با نوآوری ها و تغییرات بزرگی همراه بوده است. در گذشته ای نه چندان دور، استخراج اتریوم (ETH) یکی از پرسودترین و پرطرفدارترین فعالیت ها در این عرصه به شمار می رفت. بسیاری از سرمایه گذاران و علاقه مندان، با خرید دستگاه های ماینر قدرتمند یا اسمبل کردن ریگ های کارت گرافیک، به دنبال کسب درآمد از این طریق بودند. بازار خرید و فروش ماینر اتریوم نیز بسیار پر رونق بود و مدل های مختلفی از این دستگاه ها با قیمت های متنوع در دسترس قرار داشت.

اما در شهریور ماه ۱۴۰۱ (سپتامبر ۲۰۲۲)، شبکه اتریوم تحولی عظیم را تجربه کرد که برای همیشه چشم انداز استخراج این ارز دیجیتال را تغییر داد. این رویداد که به The Merge یا ادغام معروف شد، اتریوم را از مکانیزم اجماع اثبات کار (Proof of Work) به اثبات سهام (Proof of Stake) منتقل کرد. این تغییر به معنای پایان قطعی استخراج اتریوم (ETH) با ماینرها و کارت های گرافیک بود. بسیاری از کسانی که به دنبال قیمت ماینر استخراج اتریوم هستند، هنوز از این تحول آگاهی کامل ندارند و ممکن است دچار سوءتفاهم شوند.

با وجود این تغییر بنیادین، دستگاه های ماینری که برای الگوریتم Ethash (الگوریتم سابق اتریوم) طراحی شده اند، منسوخ نشده اند. آن ها همچنان کاربرد دارند، اما نه برای استخراج اتریوم اصلی (ETH). این دستگاه ها اکنون برای استخراج ارزهای دیجیتال دیگری که همچنان از الگوریتم Ethash استفاده می کنند، مانند اتریوم کلاسیک (ETC)، مورد بهره برداری قرار می گیرند. در بازار پرپیچ و خم ایران، خرید، راه اندازی و نگهداری این ماینرها، چالش های خاص خود را دارد که از جمله آن ها می توان به قوانین متغیر، نوسانات نرخ ارز و مشکلات تأمین برق اشاره کرد. این مقاله به تفصیل به بررسی همه این جنبه ها خواهد پرداخت تا خوانندگان با آگاهی کامل گام در این مسیر بگذارند.

پایان استخراج مستقیم اتریوم (ETH) با ماینر: تحول The Merge

دنیای ارزهای دیجیتال همواره در حال تکامل است و شبکه اتریوم نیز از این قاعده مستثنی نیست. برای درک اینکه چرا استخراج اتریوم با ماینرها دیگر ممکن نیست، باید ابتدا با مفاهیم پایه ای مکانیزم های اجماع و سپس با تحول بزرگ The Merge آشنا شد.

از Proof of Work (PoW) تا Proof of Stake (PoS): تفاوت ها و اهمیت

مکانیزم اجماع در یک بلاک چین، روشی است که نودهای شبکه برای تأیید تراکنش ها و افزودن بلاک های جدید به زنجیره، بر سر آن به توافق می رسند. دو مکانیزم اصلی و پرکاربرد در این زمینه، اثبات کار (Proof of Work یا PoW) و اثبات سهام (Proof of Stake یا PoS) هستند.

در مکانیزم اثبات کار (PoW)، که بیت کوین و در گذشته اتریوم از آن استفاده می کردند، ماینرها برای رقابت بر سر افزودن بلاک بعدی به شبکه، باید مسائل پیچیده ریاضی را حل کنند. این فرآیند نیازمند قدرت پردازشی بالا و مصرف انرژی قابل توجهی است. دستگاه های ماینر اختصاصی (ASIC) و کارت های گرافیک (GPU) ابزارهای اصلی در این رقابت بودند. پاداش استخراج، انگیزه ای برای ماینرها بود تا امنیت شبکه را تأمین کنند.

اما در مکانیزم اثبات سهام (PoS)، که اتریوم اکنون به آن روی آورده است، فرآیند تأیید تراکنش ها به جای حل معادلات ریاضی، بر اساس مقدار ارز دیجیتالی که هر کاربر در شبکه استیک (Staking) کرده است، صورت می گیرد. به این افراد اعتبارسنج (Validator) گفته می شود. هرچه مقدار ارز استیک شده بیشتر باشد، شانس بیشتری برای انتخاب شدن به عنوان اعتبارسنج و کسب پاداش وجود دارد. این مکانیزم مصرف انرژی بسیار پایین تری دارد و مقیاس پذیری بالاتری را ارائه می دهد.

رویداد تاریخی The Merge و پیامدهای آن برای ماینینگ

The Merge یا ادغام، نامی است که به انتقال کامل شبکه اتریوم از اثبات کار (PoW) به اثبات سهام (PoS) داده شد. این رویداد در تاریخ ۱۵ سپتامبر ۲۰۲۲ (۲۴ شهریور ۱۴۰۱) به وقوع پیوست. هدف اصلی این تغییر، کاهش مصرف انرژی اتریوم، افزایش مقیاس پذیری و آماده سازی شبکه برای به روزرسانی های آینده بود.

پیامدهای این ادغام برای ماینرها بسیار گسترده و تعیین کننده بود. با انتقال اتریوم به PoS، دیگر نیازی به قدرت پردازشی ماینرها برای تأیید تراکنش ها و تولید بلاک ها وجود نداشت. در نتیجه، استخراج اتریوم اصلی (ETH) با استفاده از هر نوع سخت افزار ماینینگ (اعم از ASIC یا GPU) به طور کامل متوقف شد. این اتفاق، به معنای پایان یک دوره برای هزاران ماینر اتریوم در سراسر جهان بود. بسیاری از ماینرها و سرمایه گذاران که تنها بر استخراج ETH متمرکز بودند، مجبور به بازنگری در استراتژی های خود شدند.

سرنوشت ماینرهای Ethash پس از مرج: تغییر کاربری

با وجود پایان استخراج اتریوم (ETH)، دستگاه هایی که از الگوریتم Ethash پشتیبانی می کردند، یک شبه بی مصرف نشدند. این ماینرها، چه از نوع ASIC و چه ریگ های GPU، همچنان توانایی پردازش عملیات هش بر پایه الگوریتم Ethash را دارند. از همین رو، کاربرد آن ها تنها به استخراج ارزهای دیجیتالی محدود می شود که همچنان از این الگوریتم استفاده می کنند. مهم ترین و برجسته ترین این ارزها، اتریوم کلاسیک (ETC) است که یک فورک (انشعاب) از اتریوم اصلی محسوب می شود و همچنان بر مبنای Proof of Work و الگوریتم Ethash فعالیت می کند.

بنابراین، عبارت قیمت ماینر استخراج اتریوم پس از The Merge باید با دقت بیشتری مورد بررسی قرار گیرد. در واقع، این عبارت دیگر به معنای قیمت ماینرهای استخراج ETH نیست، بلکه به قیمت ماینرهایی اشاره دارد که برای الگوریتم Ethash طراحی شده اند و اکنون برای استخراج ارزهایی مانند ETC کاربرد دارند. این تغییر کاربری، درک و تحلیل بازار این دستگاه ها را پیچیده تر کرده است.

ماینرهای Ethash: راهنمایی برای استخراج ارزهای جایگزین

با تحول The Merge و پایان استخراج مستقیم اتریوم، توجه ماینرها به سمت ارزهای دیجیتال دیگری معطوف شد که همچنان از الگوریتم Ethash پشتیبانی می کنند. این دستگاه ها، که زمانی ستون فقرات شبکه اتریوم بودند، اکنون برای استخراج ارزهای جایگزین به کار می روند. در این بخش، به معرفی مهم ترین ماینرهای Ethash و ارزهای قابل استخراج با آن ها می پردازیم.

معرفی برجسته ترین ماینرهای ASIC Ethash

ماینرهای ASIC (Application-Specific Integrated Circuit) دستگاه های سخت افزاری اختصاصی هستند که تنها برای استخراج یک یا چند الگوریتم خاص طراحی شده اند و در مقایسه با کارت های گرافیک، قدرت پردازشی بسیار بالاتری دارند. برای الگوریتم Ethash نیز چندین مدل ASIC قدرتمند به بازار عرضه شده اند که از معروف ترین آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• Bitmain Antminer E Series (مانند E9، E9 Pro): شرکت بیت مین، یکی از بزرگ ترین تولیدکنندگان ماینر در جهان، مدل های قدرتمندی را در سری E خود برای استخراج Ethash عرضه کرده است. مدل هایی مانند Antminer E9 با هش ریت ۳ گیگاهش (GH/s) و E9 Pro با هش ریت ۳.۶۸ تا ۳.۷۸ گیگاهش، از جمله پرچم داران این سری محسوب می شوند. این دستگاه ها مصرف برق نسبتاً بالایی دارند، اما بازدهی هش ریت به ازای هر وات آن ها بسیار مطلوب است. کیفیت ساخت و دوام بالای محصولات بیت مین، همواره از نقاط قوت آن ها بوده است.
• Innosilicon A Series (مانند A10 Pro، A11 Pro): اینوسیلیکون نیز یکی دیگر از بازیگران اصلی در بازار ماینرهای ASIC است. مدل هایی مانند Innosilicon A10 Pro ETHMaster با هش ریت ۵۰۰ مگاهش (MH/s) تا A11 Pro ETH با هش ریت ۲۰۰۰ مگاهش، شهرت زیادی در بین ماینرهای Ethash کسب کرده اند. مدل A11 Pro ETH، به خصوص در نسخه های پرقدرت خود، یکی از گران ترین و قدرتمندترین ماینرهای Ethash محسوب می شود که بازگشت سرمایه سریعی را در صورت شرایط مطلوب بازار نوید می دهد.
• Jasminer X Series (مانند X4، X4-C، X4-Q): جاس ماینر، به عنوان برندی نوظهور اما قدرتمند، با تمرکز بر بهره وری انرژی و صدای کمتر، جایگاه ویژه ای در بازار Ethash به دست آورده است. مدل هایی مانند Jasminer X4 با هش ریت ۲.۵ گیگاهش و مصرف برق نسبتاً پایین، محبوبیت زیادی پیدا کرده اند. سری X4-Q با هش ریت ۱۰۴۰ مگاهش و Jasminer X4 Brick با ۶۵ مگاهش، گزینه هایی با ابعاد کوچک تر و مصرف انرژی کمتر هستند که برای محیط های خانگی نیز مناسب ترند.

مشخصات کلیدی این ماینرها شامل هش ریت (قدرت پردازش بر حسب گیگاهش یا مگاهش بر ثانیه) و مصرف برق (بر حسب وات) است. هرچه هش ریت بالاتر و مصرف برق پایین تر باشد، دستگاه کارآمدتر و سودآورتر خواهد بود.

ارزهای دیجیتال قابل استخراج با الگوریتم Ethash (ETC و دیگران)

پس از The Merge، ماینرهای Ethash تنها قادر به استخراج ارزهایی هستند که همچنان از این الگوریتم و مکانیزم اثبات کار بهره می برند. مهم ترین این ارزها عبارت اند از:

• اتریوم کلاسیک (Ethereum Classic – ETC): این ارز دیجیتال، مهم ترین و محبوب ترین جایگزین برای استخراج با ماینرهای Ethash است. ETC پس از هک سازمان مستقل خودمختار (DAO) در سال ۲۰۱۶ از اتریوم اصلی انشعاب یافت و همچنان به مسیر خود بر پایه PoW ادامه می دهد. نقدینگی و بازار نسبتاً بزرگ ETC، آن را به گزینه ای جذاب برای ماینرها تبدیل کرده است.
• ERGO (ERG): ارگو یک بلاک چین Proof of Work است که از الگوریتم Ethash (یا در واقع، یک گونه بهینه شده از آن به نام Autolykos) استفاده می کند. این ارز نیز در میان ماینرهای Ethash محبوبیت دارد.
• Ravencoin (RVN): اگرچه راونکوین بیشتر با الگوریتم KAWPOW شناخته می شود، اما برخی مدل های Ethash سازگار با آن نیز وجود دارند یا ممکن است برخی از ماینرهای GPU که پیش تر Ethash استخراج می کردند، به سمت این ارز نیز روی آورند.

تمرکز اصلی ماینرهایی که به دنبال ادامه فعالیت پس از مرج هستند، روی اتریوم کلاسیک است، چرا که بیشترین پشتیبانی و نقدینگی را در میان ارزهای مبتنی بر Ethash دارد.

نقش کارت های گرافیک (GPU) در استخراج Ethash: مقایسه با ASIC

پیش از ظهور ASICهای Ethash و حتی مدتی پس از آن، ریگ های ماینینگ متشکل از کارت های گرافیک (GPU) راه اصلی استخراج اتریوم بودند. پس از مرج نیز، بسیاری از این ریگ ها به سمت استخراج اتریوم کلاسیک (ETC) و سایر ارزهای Ethash سوق پیدا کردند.

تفاوت اصلی GPUها و ASICها در استخراج Ethash این است که ASICها به طور اختصاصی برای یک الگوریتم خاص بهینه سازی شده اند و قدرت پردازشی بسیار بالاتری نسبت به GPUها (به ازای هر واحد) ارائه می دهند. در مقابل، GPUها انعطاف پذیری بیشتری دارند. یک ریگ GPU را می توان به راحتی برای استخراج ارزهای مختلف با الگوریتم های متفاوت (در صورت تغییر بازار) تنظیم کرد. این در حالی است که ASICها تک منظوره هستند و با تغییر الگوریتم یا منسوخ شدن ارز، ارزش خود را از دست می دهند.

از نظر سودآوری، معمولاً ASICهای Ethash کارآمدتر از GPUها هستند و هش ریت بهتری به ازای هر وات مصرفی ارائه می دهند. با این حال، هزینه اولیه خرید یک ASIC Ethash معمولاً بالاتر از اسمبل کردن یک ریگ GPU با قدرت مشابه است. برای ماینرهای کوچکتر یا کسانی که به دنبال انعطاف پذیری بیشتر هستند، ریگ های GPU ممکن است همچنان جذاب باشند، اما برای مقیاس های صنعتی، ASICها انتخاب غالب هستند.

عوامل مؤثر بر سودآوری استخراج ارزهای جایگزین

سودآوری استخراج ارزهایی مانند اتریوم کلاسیک (ETC) به چندین عامل کلیدی بستگی دارد که همواره در نوسان هستند:

1. قیمت ارز دیجیتال: مهم ترین عامل، قیمت ETC یا هر ارز دیگری است که استخراج می شود. نوسانات بازار و قیمت دلاری این ارزها، به طور مستقیم بر درآمد روزانه ماینر تأثیر می گذارد.
2. سختی شبکه (Difficulty): با پیوستن ماینرهای بیشتر به شبکه و افزایش قدرت پردازش کلی، سختی استخراج نیز افزایش می یابد. این به معنای آن است که برای یافتن یک بلاک و دریافت پاداش، رقابت بیشتری وجود دارد و هر ماینر سهم کمتری از پاداش کل را به دست می آورد.
3. هزینه برق: از آنجایی که استخراج Proof of Work نیازمند مصرف انرژی زیادی است، هزینه برق بخش عمده ای از هزینه های عملیاتی ماینر را تشکیل می دهد. در ایران، این عامل به دلیل تعرفه های خاص برق برای ماینینگ، اهمیت دوچندانی دارد.
4. پاداش بلاک: میزان ارزی که به عنوان پاداش برای استخراج هر بلاک پرداخت می شود. این مقدار معمولاً ثابت است اما ممکن است در رویدادهایی مانند هالوینگ (Halving) کاهش یابد.

درک این عوامل و پایش مداوم آن ها برای هر ماینری که قصد سرمایه گذاری در این حوزه را دارد، ضروری است.

بررسی جامع قیمت ماینرهای Ethash در بازار ایران

بازار ماینرها در ایران، همواره تحت تأثیر عوامل متعددی از جمله نوسانات نرخ ارز، قوانین داخلی و عرضه و تقاضا بوده است. پس از The Merge و تغییر کاربری ماینرهای Ethash، این بازار نیز دستخوش تحولات جدیدی شده است. در این بخش، به بررسی قیمت های تخمینی این دستگاه ها در ایران و عواملی که بر این قیمت ها مؤثرند، پرداخته می شود.

جدول مقایسه ای قیمت ماینرهای ASIC Ethash در ایران

ارائه قیمت دقیق و لحظه ای برای ماینرها در بازار ایران به دلیل نوسانات شدید نرخ ارز و شرایط بازار دشوار است. جدول زیر، یک برآورد کلی از قیمت های رایج برخی از مدل های محبوب Ethash ASIC در بازار ایران است. این قیمت ها صرفاً جهت اطلاع رسانی و تخمینی هستند و می توانند بسته به فروشنده، شرایط دستگاه (آکبند/کارکرده)، و زمان خرید، تفاوت های قابل توجهی داشته باشند.

نام دستگاه (مدل)	قدرت هش (GH/s یا MH/s)	مصرف برق (وات)	قیمت تخمینی آکبند (تومان)	قیمت تخمینی کارکرده (تومان)	برند	نکات تکمیلی
Bitmain Antminer E9 Pro	۳.۷ GH/s (3700 MH/s)	۲۲۰۰	۲۵۰,۰۰۰,۰۰۰ – ۳۵۰,۰۰۰,۰۰۰	۱۸۰,۰۰۰,۰۰۰ – ۲۸۰,۰۰۰,۰۰۰	Bitmain	پرچم دار بیت مین، قدرت بالا، بازدهی انرژی خوب.
Bitmain Antminer E9	۳ GH/s (3000 MH/s)	۱۹۲۰	۱۸۰,۰۰۰,۰۰۰ – ۲۸۰,۰۰۰,۰۰۰	۱۲۰,۰۰۰,۰۰۰ – ۲۲۰,۰۰۰,۰۰۰	Bitmain	قدرتمند و پرکاربرد، هنوز هم محبوب.
Innosilicon A11 Pro ETH (2000M)	۲ GH/s (2000 MH/s)	۲۵۰۰	۱۲۰,۰۰۰,۰۰۰ – ۱۸۰,۰۰۰,۰۰۰	۸۰,۰۰۰,۰۰۰ – ۱۴۰,۰۰۰,۰۰۰	Innosilicon	بازدهی خوب، در زمان خود بسیار محبوب.
Innosilicon A10 Pro+ ETH (750M)	۷۵۰ MH/s	۱۳۵۰	۶۰,۰۰۰,۰۰۰ – ۹۰,۰۰۰,۰۰۰	۳۵,۰۰۰,۰۰۰ – ۷۰,۰۰۰,۰۰۰	Innosilicon	مدل میان رده، مصرف برق معقول.
Jasminer X4	۲.۵ GH/s (2500 MH/s)	۱۲۰	۱۵۰,۰۰۰,۰۰۰ – ۲۲۰,۰۰۰,۰۰۰	۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰ – ۱۸۰,۰۰۰,۰۰۰	Jasminer	مصرف برق فوق العاده پایین، پرسر و صدا نیست.
Jasminer X4-Q	۱.۰۴ GH/s (1040 MH/s)	۴۸۰	۷۰,۰۰۰,۰۰۰ – ۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰	۴۰,۰۰۰,۰۰۰ – ۸۰,۰۰۰,۰۰۰	Jasminer	مناسب برای فضاهای کوچک، مصرف انرژی بهینه.
Jasminer X4 Brick	۶۵ MH/s	۳۰	۱۰,۰۰۰,۰۰۰ – ۱۵,۰۰۰,۰۰۰	۶,۰۰۰,۰۰۰ – ۱۰,۰۰۰,۰۰۰	Jasminer	اندازه کوچک، مصرف برق بسیار ناچیز، مناسب برای شروع های کوچک.

توجه: قیمت ها به تومان هستند و بر اساس نرخ ارز، عرضه و تقاضا، و شرایط بازار داخلی می توانند به سرعت تغییر کنند. قیمت های کارکرده نیز به شدت به سلامت و شرایط دستگاه بستگی دارند. بازگشت سرمایه تقریبی (ROI) برای هر دستگاه باید با توجه به قیمت لحظه ای ETC، سختی شبکه، و تعرفه برق محاسبه شود.

بازه قیمتی کارت های گرافیک مناسب استخراج در ایران

با وجود اینکه ASICها کارآمدتر هستند، کارت های گرافیک (GPU) همچنان برای استخراج Ethash (به ویژه ETC) مورد استفاده قرار می گیرند. قیمت کارت های گرافیک به مدل، حجم VRAM، برند و وضعیت (آکبند یا کارکرده) بستگی دارد. برخی از مدل های محبوب برای استخراج Ethash عبارتند از:

• سری NVIDIA GeForce RTX 3000 (مانند RTX 3070, 3080): این کارت ها هش ریت بالایی را برای Ethash ارائه می دهند، اما قیمت آکبند آن ها معمولاً بالاست. قیمت کارکرده آن ها می تواند در بازه ۱۵ میلیون تا ۴۰ میلیون تومان باشد.
• سری AMD Radeon RX 6000 (مانند RX 6700 XT, 6800 XT): این کارت ها نیز عملکرد خوبی در Ethash دارند. قیمت کارکرده آن ها معمولاً بین ۱۰ میلیون تا ۳۰ میلیون تومان متغیر است.
• کارت های قدیمی تر مانند RX 570/580 یا GTX 1070/1080: این مدل ها اگرچه هش ریت کمتری دارند، اما قیمت پایین تری (در بازه ۵ میلیون تا ۱۵ میلیون تومان) دارند و برای شروع با بودجه کمتر مناسب هستند.

همانطور که قبلاً اشاره شد، ریگ های GPU انعطاف پذیری بیشتری دارند، اما معمولاً از نظر بهره وری انرژی و هش ریت خالص، در مقابل ASICهای اختصاصی Ethash ضعیف تر عمل می کنند.

نوسانات قیمت ماینرها: چرا قیمت ها ثابت نیستند؟

قیمت ماینرها در بازار ایران، به خصوص در بخش غیررسمی، هرگز ثابت نیست و به دلایل متعددی دچار نوسانات شدید می شود:

1. نرخ ارز (ریال/دلار): از آنجا که اکثر ماینرها از خارج وارد می شوند و قیمت جهانی آن ها به دلار تعیین می شود، هرگونه نوسان در نرخ ارز داخلی (تومان به دلار) مستقیماً بر قیمت ریالی دستگاه ها تأثیر می گذارد.
2. عرضه و تقاضا: تقاضای داخلی برای ماینرها (که خود تحت تأثیر سودآوری لحظه ای ارزهای دیجیتال و قوانین داخلی است) و میزان موجودی دستگاه ها در بازار، قیمت ها را بالا و پایین می برد.
3. قیمت جهانی ارزهای دیجیتال (مانند ETC): زمانی که قیمت ارزهای قابل استخراج (مانند اتریوم کلاسیک) افزایش می یابد، سودآوری ماینرها بیشتر شده و به تبع آن تقاضا و قیمت خود دستگاه ها نیز بالا می رود. برعکس، با کاهش قیمت ارزها، ماینینگ کم سودتر شده و قیمت دستگاه ها نیز افت می کند.
4. قوانین و مقررات داخلی: هرگونه تغییر در قوانین مربوط به ماینینگ در ایران (اعم از سخت گیری ها یا تسهیلات)، می تواند به طور ناگهانی بر عرضه و تقاضا و در نتیجه قیمت ها تأثیر بگذارد. مثلاً سخت گیری های اخیر بر استخراج غیرقانونی، می تواند باعث کاهش قیمت دستگاه های کارکرده در بازار شود.
5. ظهور مدل های جدید: با معرفی ماینرهای جدیدتر و کارآمدتر، مدل های قدیمی تر به سرعت ارزش خود را از دست می دهند و قیمت آن ها کاهش می یابد.

این نوسانات، سرمایه گذاری در حوزه ماینینگ را به فعالیتی پرریسک تبدیل می کند و نیازمند پایش مداوم و آگاهی از شرایط بازار است.

چالش ها و عوامل مؤثر بر قیمت و سودآوری ماینینگ در ایران

فعالیت ماینینگ در ایران، برخلاف بسیاری از کشورهای دیگر، با پیچیدگی های خاصی روبروست. وضعیت حقوقی، تعرفه های برق و عوامل فنی و اقتصادی، همگی بر قیمت ماینرها و سودآوری کلی این فعالیت تأثیر چشمگیری دارند.

چارچوب حقوقی و قوانین ماینینگ در ایران: مجوزها و الزامات

استخراج ارزهای دیجیتال در ایران یک فعالیت کاملاً قانونی محسوب می شود، اما به شرطی که فعالان این حوزه مجوزهای لازم را از مراجع ذی ربط دریافت کنند. این قوانین با هدف کنترل مصرف انرژی و شفافیت مالی وضع شده اند:

1. اخذ مجوز از وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت): برای فعالیت قانونی در حوزه ماینینگ، افراد و شرکت ها ملزم به دریافت مجوز از وزارت صمت هستند. این مجوز به عنوان پروانه بهره برداری، وضعیت قانونی فعالیت را تضمین می کند.
2. چالش های واردات و قاچاق دستگاه ها: بسیاری از ماینرها به صورت غیرقانونی و قاچاق وارد کشور می شوند که این موضوع، ریسک ضبط و توقیف دستگاه ها را به همراه دارد. خرید دستگاه های بدون گارانتی و فاقد مبدأ قانونی نیز می تواند مشکلات حقوقی و فنی ایجاد کند.
3. مجازات های استخراج غیرقانونی: دولت ایران برای مقابله با استخراج کنندگان غیرمجاز، مجازات های سنگینی شامل جریمه نقدی، قطع برق و حتی حبس را در نظر گرفته است. این سخت گیری ها به ویژه در فصول اوج مصرف برق تشدید می شوند.
4. الزام فروش ارز استخراج شده به بانک مرکزی: یکی از مهم ترین قوانین برای مراکز ماینینگ مجاز، الزام فروش ارزهای دیجیتال استخراج شده (پس از تبدیل) به بانک مرکزی است. این قانون با هدف کنترل ارز و جلوگیری از خروج سرمایه وضع شده است.

طبق قوانین جاری در ایران، فعالیت ماینینگ بدون اخذ مجوز از وزارت صمت و عدم رعایت تعرفه های برق مصوب، غیرقانونی بوده و می تواند منجر به مجازات های سنگین برای فعالان شود. آگاهی از این قوانین، گام نخست برای هر سرمایه گذار است.

تعرفه و هزینه های برق: مهم ترین عامل تعیین کننده

بدون شک، هزینه برق مهم ترین عامل مؤثر بر سودآوری ماینینگ در ایران است. برخلاف تصور عموم که برق در ایران ارزان است، تعرفه برق برای مراکز ماینینگ مجاز، با تعرفه برق صادراتی محاسبه می شود که به مراتب گران تر از برق مصرفی خانگی یا صنعتی عادی است.

* جدیدترین تعرفه های برق: شرکت توانیر به صورت دوره ای تعرفه های برق مراکز استخراج ارز دیجیتال را ابلاغ می کند. این تعرفه ها بر اساس میانگین قیمت ریالی برق صادراتی و نرخ ارز در مرکز مبادله ارز و طلا محاسبه می شوند و رشد قابل توجهی داشته اند. به عنوان مثال، در اوایل سال ۱۴۰۴، نرخ هایی در حدود ۴۶۰۰ تومان (۴۶۰۰۰ ریال) به ازای هر کیلووات ساعت اعلام شد که این میزان در فصول اوج مصرف (تابستان و زمستان) و ساعات پیک مصرف، می تواند با ضریب های بالاتری محاسبه شود.
* مقایسه با تعرفه های گذشته و تأثیر بر ROI: تعرفه های جدید در مقایسه با گذشته، افزایش چشمگیری داشته اند. این افزایش به طور مستقیم بر زمان بازگشت سرمایه (ROI) و سودآوری ماینرها تأثیر می گذارد. یک ماینر که در گذشته سودآور به نظر می رسید، ممکن است با تعرفه های جدید، دیگر توجیه اقتصادی نداشته باشد.
* محدودیت های تأمین برق: در فصول اوج مصرف، دولت معمولاً محدودیت هایی را برای تأمین برق مراکز ماینینگ اعمال می کند که می تواند منجر به قطعی برق و توقف فعالیت ماینرها شود. این موضوع، ریسک فعالیت در این حوزه را افزایش می دهد.

عوامل فنی و اقتصادی مؤثر بر ارزش ماینر

علاوه بر قوانین و برق، چندین عامل فنی و اقتصادی نیز به طور مستقیم بر قیمت ماینر استخراج اتریوم (یا همان ماینرهای Ethash) و سودآوری آن مؤثرند:

1. قدرت پردازش (Hash Rate): همانطور که قبلاً اشاره شد، هش ریت نشان دهنده توان محاسباتی ماینر است. هرچه هش ریت بالاتر باشد، دستگاه قادر به حل تعداد بیشتری از معادلات در زمان مشخص است و شانس بیشتری برای دریافت پاداش بلاک دارد. این عامل رابطه مستقیمی با قیمت و سودآوری دستگاه دارد.
2. بهره وری انرژی (Efficiency): بهره وری انرژی به معنای میزان هش ریت تولیدشده به ازای هر وات مصرفی است. دستگاه های با بهره وری بالاتر، با مصرف برق کمتر، هش ریت بیشتری تولید می کنند و از این رو، هزینه های عملیاتی پایین تری دارند و ارزش آن ها بالاتر است.
3. وضعیت شبکه ارز مورد استخراج (Difficulty): سختی شبکه که میزان دشواری حل معادلات را نشان می دهد، با افزایش تعداد ماینرها در شبکه و افزایش قدرت پردازش کلی، افزایش می یابد. افزایش سختی شبکه بدون افزایش متناسب در قیمت ارز، سودآوری ماینر را کاهش می دهد و می تواند باعث افت قیمت دستگاه شود.
4. قیمت جهانی ارزهای دیجیتال: نوسانات قیمت دلاری ارزهای دیجیتال قابل استخراج (مانند ETC) به طور مستقیم بر درآمد ماینرها تأثیر می گذارد. افزایش قیمت ارز، سودآوری را بالا برده و تقاضا برای ماینر را افزایش می دهد.
5. برند و اعتبار تولیدکننده: برندهای معتبر و شناخته شده مانند Bitmain، Innosilicon و Jasminer، به دلیل کیفیت ساخت بالا، دوام بیشتر و پشتیبانی بهتر، معمولاً قیمت های بالاتری برای محصولات خود دارند.
6. وضعیت فیزیکی دستگاه (آکبند/کارکرده): دستگاه های آکبند، گران تر از نمونه های کارکرده هستند. هنگام خرید دستگاه کارکرده، باید به سلامت بدنه، عدم وجود صدای غیرعادی، تاریخ تولید، و شرایط نگهداری قبلی دستگاه توجه کرد، چرا که ماینرها دستگاه هایی با استهلاک بالا هستند.
7. نوسانات نرخ ارز (ریال/دلار): این عامل به طور مداوم قیمت وارداتی دستگاه ها را تحت تأثیر قرار می دهد.
8. عرضه و تقاضا در بازار داخلی ایران: شرایط اقتصادی و قوانین داخلی، بر عرضه و تقاضای ماینرها در بازار داخلی تأثیر گذاشته و قیمت ها را تغییر می دهد.

درک صحیح این عوامل و پایش مداوم آن ها برای هر فردی که قصد ورود به عرصه ماینینگ را دارد، حیاتی است.

نکات حیاتی پیش از ورود به دنیای ماینینگ در ایران

سرمایه گذاری در حوزه ماینینگ، به خصوص در کشوری مانند ایران که با چالش های قانونی و اقتصادی خاص خود روبروست، نیازمند آگاهی کامل و برنامه ریزی دقیق است. نادیده گرفتن این نکات می تواند منجر به ضررهای مالی سنگین شود.

اهمیت تحقیق و محاسبه دقیق بازگشت سرمایه (ROI)

پیش از هرگونه خریدی، انجام تحقیقات جامع و محاسبه دقیق بازگشت سرمایه (Return on Investment یا ROI) امری ضروری است. این محاسبات باید بر اساس واقعیت های بازار ایران و با در نظر گرفتن تمام هزینه ها انجام شوند:

• استفاده از ماشین حساب های ماینینگ: وب سایت های متعددی ماشین حساب های ماینینگ ارائه می دهند که با وارد کردن مشخصات دستگاه (هش ریت، مصرف برق)، قیمت ارز دیجیتال و هزینه های برق، سودآوری تقریبی را محاسبه می کنند. مهم است که در این ماشین حساب ها، تعرفه برق صادراتی ایران و دیگر هزینه های جاری (مانند نگهداری، تهویه و تعمیرات) به درستی اعمال شود.
• پایش سختی شبکه و قیمت ارز: سودآوری ماینینگ به طور مداوم با تغییر سختی شبکه و قیمت ارز دیجیتال در حال نوسان است. این عوامل را باید به طور مستمر پایش کرد تا از سودآور بودن فعالیت اطمینان حاصل شود.
• در نظر گرفتن استهلاک دستگاه: ماینرها، به خصوص در محیط های گرم و پرگرد و غبار، دچار استهلاک می شوند و عمر مفید محدودی دارند. هزینه استهلاک و احتمال نیاز به تعمیر یا تعویض قطعات را نیز باید در محاسبات وارد کرد.

رعایت قوانین و اخذ مجوزهای لازم

تأکید مجدد بر اهمیت رعایت قوانین و مقررات محلی و ملی امری حیاتی است. فعالیت بدون مجوز، نه تنها می تواند منجر به جریمه های سنگین و ضبط دستگاه شود، بلکه امکان استفاده از تعرفه برق قانونی و حمایت های دولتی را نیز از بین می برد. اخذ مجوز از وزارت صمت، نه تنها فعالیت شما را قانونی می کند، بلکه از بسیاری از خطرات و دغدغه های حقوقی می کاهد.

انتخاب مطمئن فروشنده و خطرات بازار غیررسمی

متأسفانه، بازار ماینرها در ایران، به خصوص برای دستگاه های کارکرده یا قاچاق، مملو از کلاهبرداری ها و عدم شفافیت است. برای جلوگیری از ضررهای احتمالی:

• خرید از فروشندگان معتبر: تا حد امکان، دستگاه را از فروشندگان شناخته شده و دارای سابقه، با گارانتی و فاکتور رسمی خریداری کنید.
• بررسی فیزیکی دستگاه: در صورت خرید دستگاه کارکرده، حتماً دستگاه را از نزدیک بررسی کنید. به سلامت فن ها، بدنه، نداشتن زنگ زدگی، عدم وجود نشانه های سوختگی یا تعمیرات غیرحرفه ای و صدای آن توجه کنید. تست دستگاه در محل و اطمینان از صحت هش ریت و مصرف برق آن نیز توصیه می شود.
• پرهیز از معاملات نامطمئن: از واریز وجه به حساب های نامعتبر یا اعتماد به فروشندگان ناشناس در شبکه های اجتماعی بدون تحقیقات کافی خودداری کنید.

بازار خرید و فروش ماینر در ایران، به دلیل نوسانات نرخ ارز و چالش های قانونی، می تواند بسیار پرریسک باشد. انتخاب یک فروشنده معتبر و تحقیقات کافی پیش از هر معامله ای، کلید موفقیت در این حوزه است.

مدیریت ریسک و آمادگی برای نوسانات

بازار ارزهای دیجیتال به شدت نوسان پذیر است و قیمت ارزها می تواند به سرعت تغییر کند. علاوه بر آن، قوانین ماینینگ در ایران نیز ممکن است دستخوش تغییر شود.

* آمادگی برای نوسانات قیمت: سرمایه گذاران باید آمادگی نوسانات شدید در قیمت ارزهای دیجیتال و تأثیر آن بر سودآوری را داشته باشند.
* بروزرسانی اطلاعات قانونی: پایش مداوم اخبار و به روزرسانی قوانین مربوط به ماینینگ در ایران ضروری است.
* برنامه ریزی برای استهلاک: بدانید که دستگاه ها عمر مفید محدودی دارند و نیاز به تعمیر یا تعویض خواهند داشت.

زیرساخت های فیزیکی مورد نیاز: تهویه، برق، اینترنت

ماینرها دستگاه هایی هستند که گرمای زیادی تولید می کنند و مصرف برق بالایی دارند. فراهم آوردن زیرساخت مناسب برای آن ها حیاتی است:

1. تهویه و خنک کننده مناسب: دمای بالا می تواند به سرعت به دستگاه آسیب برساند و عمر آن را کم کند. نیاز به سیستم تهویه قوی (فن های صنعتی، اگزاست فن) و در صورت لزوم، سیستم های خنک کننده پیشرفته (مانند واترکولینگ) است.
2. سیستم برق مناسب: اطمینان از اینکه سیم کشی ساختمان و توان برق مصرفی شما (با توجه به تعرفه صادراتی) برای تعداد دستگاه های مورد نظر کافی است. استفاده از محافظ برق و تابلو برق صنعتی برای ایمنی ضروری است.
3. اینترنت پایدار: ماینرها برای اتصال به استخر استخراج و شبکه بلاک چین، نیاز به اینترنتی پایدار و بدون قطعی دارند.

امنیت دارایی های دیجیتال

پس از استخراج ارز، امنیت دارایی های دیجیتال استخراج شده بسیار مهم است. استفاده از کیف پول های امن (سخت افزاری یا نرم افزاری معتبر) و رعایت پروتکل های امنیتی برای محافظت از کلیدهای خصوصی و اطلاعات شخصی ضروری است. هرگز ارزهای خود را برای مدت طولانی در صرافی ها نگهداری نکنید.

نتیجه گیری

پیمودن مسیر ورود به دنیای ماینینگ، به خصوص در بازار پرچالش ایران، نیازمند آگاهی کامل و برنامه ریزی دقیق است. همانطور که در این مقاله به تفصیل بررسی شد، مهم ترین نکته ای که بسیاری از علاقه مندان به قیمت ماینر استخراج اتریوم باید بدانند، این است که اتریوم اصلی (ETH) دیگر از طریق ماینینگ قابل استخراج نیست. رویداد تاریخی The Merge برای همیشه این بازی را تغییر داد و اتریوم را از مکانیزم اثبات کار به اثبات سهام منتقل کرد. بنابراین، اگر قصد خرید ماینر دارید، باید بدانید که این دستگاه ها (ماینرهای Ethash) اکنون برای استخراج ارزهای جایگزین مانند اتریوم کلاسیک (ETC) کاربرد دارند.

بازار این ماینرها در ایران، تحت تأثیر عوامل متعددی از جمله نوسانات نرخ ارز، قوانین پیچیده دولتی در مورد ماینینگ، و تعرفه های بالای برق قرار دارد. انتخاب دستگاه مناسب (چه ASIC و چه GPU)، بررسی دقیق مشخصات فنی و بهره وری انرژی، و پایش مستمر سختی شبکه و قیمت ارز دیجیتال مورد استخراج، همگی از فاکتورهای کلیدی در تعیین سودآوری یک ماینر هستند. از طرفی، چالش های مربوط به تهیه مجوز از وزارت صمت، مبارزه با قاچاق دستگاه ها، و مدیریت ریسک های ناشی از نوسانات بازار و قوانین، نیاز به درایت و هوشیاری بالایی دارد.

با وجود تمام این چالش ها، ماینینگ با رعایت اصول و قوانین، همچنان می تواند یک فعالیت سودآور باشد. اما لازم است که هر سرمایه گذاری، پیش از هر گامی، تحقیقات جامع و دقیقی انجام دهد، با قوانین و تعرفه های برق آشنا شود، و از زیرساخت های لازم برای راه اندازی و نگهداری دستگاه های خود اطمینان حاصل کند. انتخاب فروشنده معتبر و مدیریت ریسک های موجود در بازار غیررسمی نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در نهایت، با برنامه ریزی صحیح و درک عمیق از شرایط، می توان در این عرصه پر نوسان به موفقیت دست یافت و از ضررهای احتمالی جلوگیری کرد.