مهریه 14 سکه تصویب شد

مفهوم «مهریه ۱۴ سکه تصویب شد» به معنای تصویب یک قانون جامع و الزام آور برای محدود کردن مقدار مهریه در کشور نیست، بلکه بیشتر به موضوع معافیت مالیاتی مهریه و رویکردهای قضایی در تعیین اقساط و پیش قسط ها در شرایط خاص مالی اشاره دارد. این عبارت در فضای عمومی اغلب با ابهامات و سوءتفاهم هایی همراه است که نیاز به شفاف سازی دقیق حقوقی دارد. موضوع مهریه، به عنوان یکی از ستون های حقوقی ازدواج، همواره در جامعه ایران مطرح بوده و با تحولات اقتصادی و اجتماعی دستخوش تغییرات و مباحث فراوانی شده است. شایعات و اخبار متناقض درباره سقف مهریه و قوانین جدید آن، به خصوص در مورد عدد ۱۴ سکه، بسیاری از زوجین و خانواده ها را سردرگم کرده است.

بررسی دقیق واقعیت های حقوقی پشت این عبارت و تمایز قائل شدن بین قانون، بخشنامه، رویه قضایی و توصیه های تشویقی، برای تصمیم گیری های آگاهانه در زندگی زناشویی اهمیت حیاتی دارد. این مقاله تلاش می کند تا با رفع ابهامات رایج، تصویری روشن و مستند از وضعیت قانونی مهریه ۱۴ سکه ارائه دهد و راهنمایی جامعی برای زوجین در شرف ازدواج، متاهلین، مشاوران حقوقی و علاقه مندان به حقوق خانواده فراهم آورد. تأکید بر شفافیت اطلاعات و پرهیز از تناقضات موجود در برخی محتواهای منتشر شده، از اولویت های اصلی این بحث خواهد بود تا خوانندگان با دیدگاهی واقع بینانه، نسبت به حقوق و تعهدات خود در زمینه مهریه آگاه شوند.

آیا قانون مهریه 14 سکه واقعاً تصویب شده است؟ (رفع بزرگترین ابهام)

در سال های اخیر، عبارت مهریه 14 سکه تصویب شد به کرات در گفت وگوهای عمومی و رسانه ها مطرح شده است، اما بررسی دقیق تر نشان می دهد که این مسئله نیاز به شفاف سازی بیشتری دارد. بسیاری از افراد تصور می کنند که یک قانون رسمی و جامع از سوی مجلس شورای اسلامی به تصویب رسیده است که به موجب آن، تعیین یا مطالبه مهریه به حداکثر 14 سکه محدود می شود. اما در واقعیت، چنین قانون جامع و الزامی که به طور کلی سقف مهریه را به 14 سکه محدود کند، وجود ندارد. آنچه در این زمینه مطرح می شود، بیشتر به جنبه های مالیاتی و رویه های قضایی در شرایط خاص برمی گردد که به اشتباه به عنوان یک قانون کلی تعبیر شده است.

وضعیت حقوقی فعلی و تفاوت های قانونی

باید میان «قانون مصوب مجلس» و «دستورالعمل های داخلی قضایی» یا «بخشنامه ها» و «توصیه های تشویقی» تمایز قائل شد. قانونگذاری در ایران فرآیند مشخصی دارد که پس از تصویب در مجلس، به تأیید شورای نگهبان می رسد و سپس برای اجرا ابلاغ می شود. تاکنون، هیچ قانون رسمی با عنوان «قانون مهریه 14 سکه» که تعیین مهریه را به این میزان محدود کند، در این مراحل به تصویب نرسیده است. آنچه مشاهده می شود، رویکردهایی است که با هدف کاهش مهریه های سنگین و تشویق به ازدواج آسان، در سطوح مختلف مطرح و گاهی در رویه قضایی اعمال می شوند. به عنوان مثال، در برخی شعب دادگاه های خانواده یا شوراهای حل اختلاف، ممکن است در فرآیندهای صلح و سازش، عدد 14 سکه به عنوان مهریه متعارف یا میزان پیش قسط و اقساط پیشنهاد شود، اما این به معنای سقف قانونی برای تمامی مهریه ها نیست.

نکته بسیار مهم این است که قانون موجود برای مهریه، همچنان قانون 110 سکه را به عنوان سقف برای *حبس مرد* در صورت عدم توانایی پرداخت مهریه و اثبات نشدن اعسار، پابرجا نگه داشته است. این بدان معناست که اگر مهریه زوجه بیش از 110 سکه باشد و مرد توان مالی پرداخت آن را نداشته باشد، تنها تا 110 سکه او قابل بازداشت یا جلب خواهد بود و برای مازاد بر آن، ابزار حبس وجود ندارد، هرچند که زوج همچنان به پرداخت کل مهریه محکوم است.

موضوع مهریه ۱۴ سکه اغلب به حد نصاب معافیت مالیاتی در دفاتر ثبت ازدواج و رویه های قضایی در فرآیندهای صلح و سازش یا تعیین پیش قسط و اقساط اشاره دارد، نه سقف قانونی اجباری برای تعیین مهریه.

ریشه های طرح بحث 14 سکه

مسئله مهریه 14 سکه از کجا نشأت گرفته است؟ افزایش چشمگیر و سرسام آور قیمت سکه در سال های اخیر، مشکلات اقتصادی جامعه، و افزایش آمار پرونده های مهریه در محاکم قضایی، باعث شده است که مسئولان و کارشناسان به دنبال راهکارهایی برای کنترل وضعیت باشند. هدف اصلی این طرح ها و مباحث، تشویق جوانان به ازدواج آسان، کاهش مهریه های غیرمتعارف، و جلوگیری از زندانی شدن مردان به دلیل بدهی مهریه است. مهریه های سنگین نه تنها بار مالی زیادی بر دوش زوجین قرار می دهد، بلکه می تواند بنیان خانواده را متزلزل کرده و آمار طلاق را افزایش دهد. بنابراین، بحث 14 سکه در این بستر مطرح شد تا با ایجاد یک استاندارد یا حداقل تشویق، به سمت متعادل سازی مهریه حرکت شود.

جزئیات و نکات کلیدی مرتبط با عدد 14 سکه در قوانین فعلی

با وجود عدم وجود یک قانون جامع که مهریه را به 14 سکه محدود کند، این عدد در چند زمینه حقوقی و اجرایی نقش پیدا کرده است. درک این جزئیات برای هر دو طرف عقد، چه در زمان تعیین مهریه و چه در زمان مطالبه آن، ضروری است تا از بروز سوءتفاهم ها و مشکلات آتی جلوگیری شود.

مهریه 14 سکه در ثبت ازدواج

یکی از مهم ترین مواردی که عدد 14 سکه در آن نقش دارد، حد نصاب معافیت مالیاتی در دفاتر ثبت ازدواج است. طبق مقررات فعلی، مهریه هایی که تا سقف 14 سکه تعیین می شوند، از پرداخت مالیات معاف هستند. این بدان معنا نیست که زوجین نمی توانند مهریه ای بیشتر از 14 سکه تعیین کنند؛ بلکه آن ها آزاد هستند تا هر تعداد سکه را به عنوان مهریه خود ثبت کنند، اما در صورت افزایش تعداد سکه ها از 14 عدد، مشمول پرداخت مالیات خواهند شد. این مقرره بیشتر با هدف ساماندهی ثبت مهریه ها و جلوگیری از تعیین مهریه های بسیار سنگین و غیرمتعارف وضع شده است.

مهریه 14 سکه در رویه قضایی

در رویه عملی برخی از شعب دادگاه ها یا شوراهای حل اختلاف، به خصوص در فرآیندهای صلح و سازش یا تعیین پیش قسط و اقساط مهریه، ممکن است 14 سکه به عنوان مهریه متعارف یا میزان قابل پرداخت در شرایط اعسار (ناتوانی مالی) مرد مطرح شود. این رویکرد بیشتر جنبه توصیه ای یا تلاشی برای مصالحه و حل اختلاف دارد و یک قانون رسمی و الزام آور نیست. تصمیم گیری نهایی در مورد میزان پیش قسط و اقساط مهریه، همچنان به نظر قاضی پرونده و شرایط مالی زوج و سایر جوانب پرونده بستگی دارد و ممکن است بسته به هر پرونده متفاوت باشد. این انعطاف پذیری باعث می شود تا شرایط فردی زوجین در نظر گرفته شود.

تفاوت با قانون 110 سکه

برای درک کامل موضوع، تفاوت اساسی بین بحث 14 سکه و قانون 110 سکه باید مجدداً تاکید شود. قانون 110 سکه به عنوان حد نصاب برای *صدور حکم جلب یا بازداشت مرد* در صورت عدم پرداخت مهریه و اثبات نشدن اعسار او مطرح است. این قانون بدین معناست که اگر مهریه زوجه بیشتر از 110 سکه باشد و مرد توانایی پرداخت کل آن را نداشته باشد، دادگاه فقط برای 110 سکه اول می تواند حکم جلب یا بازداشت صادر کند. اما این به معنای باطل شدن مابقی مهریه نیست. مهریه های بیش از 110 سکه نیز در صورت اثبات تمکن مالی مرد قابل وصول هستند، اما با ابزار جلب و حبس همراه نیستند. این تمایز اهمیت بالایی در دعاوی مهریه دارد و حقوق هر دو طرف را مشخص می کند.

مالیات مهریه در سال 1403/1404 (قوانین رسمی و اجرایی)

یکی از مهمترین تغییرات و موضوعات مرتبط با مهریه، وضع مالیات بر آن است که از ابتدای سال 1403 (و در برخی مصوبات از سال 1402) به اجرا درآمده است. این اقدام با هدف ساماندهی مهریه ها و جلوگیری از ثبت مهریه های بسیار بالا و غیرمتعارف صورت گرفته است. این قانون تلاش می کند تا با ایجاد یک ابزار بازدارنده مالی، زوجین را به سمت تعیین مهریه های منطقی تر سوق دهد و از مشکلات اجتماعی و اقتصادی ناشی از مهریه های سنگین بکاهد.

چرا مهریه مشمول مالیات شد؟

دلایل وضع مالیات بر مهریه را می توان در چند مورد خلاصه کرد:

• کنترل مهریه های غیرمتعارف: با افزایش سرسام آور قیمت سکه، مهریه هایی با تعداد بالای سکه، ارزش مالی بسیار زیادی پیدا کرده و به عاملی برای بروز اختلافات و حتی سوءاستفاده تبدیل شده بودند.
• درآمدزایی برای دولت: مانند بسیاری از درآمدهای مالیاتی دیگر، این مالیات نیز به خزانه دولت واریز می شود.
• کاهش پرونده های قضایی: با تشویق به تعیین مهریه های متعارف تر، انتظار می رود که آمار دعاوی مرتبط با مهریه و در نتیجه حجم کار محاکم قضایی کاهش یابد.
• حمایت از بنیان خانواده: هدف نهایی، ترویج ازدواج های پایدارتر و کاهش فشارهای مالی و روانی ناشی از مهریه های سنگین است.

جزئیات نرخ های مالیاتی پلکانی

قانون گذار برای مهریه هایی که از سقف معافیت مالیاتی (14 سکه) فراتر می روند، نرخ های مالیاتی پلکانی را در نظر گرفته است. این نرخ ها به شرح زیر می باشند:

تعداد سکه مهریه	نرخ مالیات (درصد)
تا 14 سکه	معاف از مالیات
15 تا 50 سکه	10 درصد
51 تا 100 سکه	20 درصد
بالای 100 سکه	30 درصد

این مالیات بر اساس ارزش روز سکه در زمان مطالبه یا ثبت دریافت می شود. این جدول نشان می دهد که هرچه تعداد سکه های مهریه بیشتر باشد، نرخ مالیات آن نیز افزایش می یابد که این خود یک عامل بازدارنده برای تعیین مهریه های بسیار بالا است.

مسئولیت و زمان پرداخت مالیات

یکی از نکات مهم در مورد مالیات مهریه این است که مسئولیت پرداخت آن بر عهده زوجه (خانم) به عنوان دریافت کننده مهریه است. این رویکرد منطقی به نظر می رسد، زیرا زوجه از این حق مالی منتفع می شود و طبق اصول کلی مالیاتی، شخص ذی نفع مسئول پرداخت مالیات است. زمان پرداخت این مالیات نیز در دو حالت اصلی مطرح می شود:

1. هنگام ثبت ازدواج برای مهریه های جدید: در صورتی که زوجین مهریه ای بیش از 14 سکه تعیین کنند، زوجه باید مالیات متعلقه را قبل از ثبت رسمی ازدواج در دفترخانه پرداخت کند.
2. هنگام مطالبه مهریه برای مهریه های قدیمی: اگر زوجه ای که مهریه او قبلاً ثبت شده و بیش از 14 سکه است، تصمیم به مطالبه مهریه خود بگیرد، باید مالیات آن را در زمان دریافت مهریه پرداخت کند.

همچنین، قانون امکان پرداخت اقساطی مالیات را نیز پیش بینی کرده است تا فشار مالی بر زوجه کاهش یابد و این موضوع مانعی برای ثبت عقد یا مطالبه مهریه نشود. این تسهیلات نشان می دهد که قانون گذار به دنبال ایجاد راهکارهای عملی برای اجرای این مقررات است.

پرداخت مالیات بر مهریه نه به معنای محدودیت در تعیین مهریه است، بلکه رویکردی برای ساماندهی و جلوگیری از ثبت مهریه های غیرمتعارف به شمار می رود.

تفاوت مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه در پرتو رویه های جدید

مهریه به لحاظ زمان و نحوه پرداخت به دو دسته اصلی عندالمطالبه و عندالاستطاعه تقسیم می شود که هر یک از این اصطلاحات، بار حقوقی و اجرایی متفاوتی برای زوجین دارد. درک این تفاوت ها برای جلوگیری از مشکلات احتمالی و تصمیم گیری آگاهانه در زمان عقد، اهمیت فراوانی دارد. بحث های اخیر پیرامون مهریه 14 سکه و تغییرات قوانین مالیاتی، اگرچه مستقیماً نوع مهریه را تغییر نداده، اما ممکن است بر انتخاب زوجین تأثیرگذار باشد.

تعریف و تحلیل عندالمطالبه و عندالاستطاعه

1. مهریه عندالمطالبه:
   • تعریف: مهریه عندالمطالبه به مهریه ای گفته می شود که زن، به محض وقوع عقد و در هر زمانی، حق مطالبه آن را دارد و مرد مکلف به پرداخت آن است. در این نوع مهریه، توانایی مالی مرد شرط مطالبه نیست و زن می تواند در صورت عدم پرداخت، از ابزارهای قانونی برای وصول آن استفاده کند.
   • تحلیل: در مهریه عندالمطالبه، بار اثبات عدم تمکن مالی بر عهده مرد است. یعنی مرد باید با ارائه دادخواست اعسار به دادگاه ثابت کند که توانایی پرداخت یکجای مهریه را ندارد تا دادگاه آن را قسط بندی کند. در غیر این صورت، او موظف به پرداخت فوری مهریه است.
   • مثال: اگر مهریه 100 سکه عندالمطالبه باشد و زن آن را مطالبه کند، مرد باید آن را بپردازد مگر اینکه اعسار خود را ثابت کند و دادگاه مهریه را تقسیط نماید.
2. مهریه عندالاستطاعه:
   • تعریف: مهریه عندالاستطاعه به مهریه ای اطلاق می شود که پرداخت آن مشروط به توانایی مالی مرد است. به این معنا که زن تنها زمانی می تواند مهریه خود را مطالبه کند که ثابت شود مرد از تمکن مالی کافی برای پرداخت آن برخوردار است.
   • تحلیل: در این نوع مهریه، بار اثبات تمکن مالی بر عهده زن است. یعنی زن باید به دادگاه ثابت کند که مرد توانایی پرداخت مهریه را دارد تا دادگاه حکم به پرداخت صادر کند. این فرآیند می تواند پیچیده تر و زمان برتر باشد.
   • مثال: اگر مهریه 100 سکه عندالاستطاعه باشد، زن برای مطالبه آن باید در دادگاه ثابت کند که مرد اموال یا درآمد کافی برای پرداخت این 100 سکه را دارد.

تأثیر رویه های جدید

بحث 14 سکه و قوانین مالیاتی جدید به طور مستقیم نوع مهریه (عندالمطالبه یا عندالاستطاعه) را تغییر نداده است و اصطلاح عندالمطالبه همچنان در اسناد ازدواج قابل درج است. اما این تحولات ممکن است به طور غیرمستقیم بر انتخاب زوجین تأثیر بگذارد:

• تشویق به عندالاستطاعه: با توجه به افزایش پرونده های مهریه و مشکلات اجرایی، ممکن است برخی زوجین یا مشاوران، تمایل بیشتری به ثبت مهریه به صورت عندالاستطاعه پیدا کنند تا بار حقوقی و مالی کمتری را بر مرد تحمیل کند و از بروز سریع اختلافات جلوگیری شود.
• تمرکز بر توافق: در رویه های قضایی جدید، تلاش برای صلح و سازش و توافق طرفین برای پرداخت مهریه بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. این رویکرد می تواند باعث شود تا زوجین در زمان عقد، با در نظر گرفتن توانایی های مالی، نوع مهریه را به گونه ای انتخاب کنند که کمتر منجر به درگیری های حقوقی شود.

مزایا و معایب هر کدام برای زوجین به شرح زیر است:

1. برای زوجه: عندالمطالبه امنیت مالی بیشتری فراهم می کند اما ممکن است در صورت عدم توانایی مرد به درگیری های حقوقی طولانی تر منجر شود. عندالاستطاعه مطالبه را سخت تر می کند اما ممکن است روابط را در بلندمدت حفظ کند.
2. برای زوج: عندالمطالبه مسئولیت مالی فوری تری ایجاد می کند. عندالاستطاعه فشار کمتری را در ابتدا به مرد وارد می کند اما در صورت تمکن مالی، زن همچنان می تواند مهریه را مطالبه کند.

چگونگی مطالبه مهریه در عمل (از 14 سکه تا هر تعداد سکه)

مطالبه مهریه، صرف نظر از تعداد سکه تعیین شده، یک فرآیند حقوقی است که مراحل مشخصی دارد. این فرآیند می تواند از طریق اداره ثبت یا دادگاه خانواده پیگیری شود. آشنایی با این مراحل به زوجه کمک می کند تا حقوق خود را به درستی دنبال کند و به زوج نیز کمک می کند تا از حقوق و وظایف خود آگاه باشد.

مطالبه از طریق اداره ثبت

مطالبه مهریه از طریق اداره ثبت یکی از روش های سریع تر و کم هزینه تر در مقایسه با دادگاه است، به شرطی که مهریه عین معین (مانند سکه) باشد و مراحل اولیه آن به درستی طی شود.

1. مراحل و شرایط:
   • ابتدا زوجه باید به دفترخانه رسمی ازدواج که عقد در آن ثبت شده است، مراجعه کرده و تقاضای صدور اجرائیه مهریه را نماید.
   • دفترخانه با بررسی سند ازدواج، اجرائیه را صادر و به اداره اجرای ثبت اسناد ارسال می کند.
   • اداره ثبت، اجرائیه را به زوج ابلاغ می کند و به او 10 روز فرصت می دهد تا مهریه را پرداخت یا ترتیبات پرداخت آن را فراهم کند.
2. مزایا و معایب:
   • مزایا: سرعت بالاتر، هزینه دادرسی کمتر نسبت به دادگاه، عدم نیاز به وکیل در مراحل اولیه.
   • معایب: در صورتی که زوج اموال منقول یا غیرمنقولی به نام خود نداشته باشد که قابل توقیف باشد، این روش ممکن است به نتیجه نرسد و نیاز به مراجعه به دادگاه باشد. همچنین اداره ثبت فقط امکان توقیف اموال را دارد و نمی تواند حکم جلب صادر کند.

مطالبه از طریق دادگاه خانواده

در بسیاری از موارد، به خصوص زمانی که مطالبه مهریه از طریق ثبت به نتیجه نمی رسد یا مسائلی مانند اعسار مطرح باشد، مراجعه به دادگاه خانواده ضروری است.

1. مراحل و شرایط:
   • زوجه باید دادخواست مطالبه مهریه را به دادگاه خانواده محل اقامت خود یا محل وقوع عقد تقدیم کند.
   • دادگاه پس از بررسی دادخواست، طرفین را به جلسه رسیدگی دعوت می کند.
   • در این مرحله، قاضی با توجه به اسناد و مدارک، اظهارات طرفین و شرایط مالی زوج، رأی به پرداخت مهریه می دهد.
   • تعیین پیش قسط و اقساط: در صورتی که زوج توان پرداخت یکجای مهریه را نداشته باشد و اعسار او ثابت شود، دادگاه مهریه را به صورت قسطی تعیین می کند.
2. نحوه رسیدگی به پرونده: دادگاه با بررسی توان مالی زوج، میزان درآمد، اموال و دارایی های او، تصمیم می گیرد که مهریه به چه صورت (نقدی، پیش قسط و اقساط) پرداخت شود.

نقش دادخواست اعسار مرد

دادخواست اعسار یکی از مهمترین ابزارهای قانونی برای مردانی است که توانایی پرداخت یکجای مهریه را ندارند. اعسار به معنای ناتوانی مالی است.

1. شرح کامل دادخواست اعسار:
   • زوج باید در مدت مشخصی (معمولاً یک ماه پس از ابلاغ اجرائیه یا حکم دادگاه) دادخواست اعسار خود را به دادگاه تقدیم کند.
   • در این دادخواست، مرد باید وضعیت مالی خود (میزان درآمد، دارایی ها، بدهی ها و…) را به طور کامل و با صداقت شرح دهد.
2. مدارک لازم: مدارکی مانند لیست اموال، گردش حساب بانکی، فیش حقوقی، استشهاد محلی و گواهی عدم تمکن مالی (در صورت وجود) باید به دادخواست پیوست شود.
3. مراحل رسیدگی: دادگاه به دادخواست اعسار رسیدگی کرده و در صورت اثبات ناتوانی مالی مرد، مهریه را به صورت اقساطی تعیین می کند. این تصمیم می تواند از زندانی شدن مرد جلوگیری کند.

توقیف اموال و ممنوع الخروجی

برای تضمین پرداخت مهریه، زوجه می تواند از ابزارهای قانونی توقیف اموال و ممنوع الخروجی نیز استفاده کند.

1. شرایط و نحوه توقیف اموال:
   • زوجه می تواند از دادگاه یا اداره ثبت (بسته به مرحله پرونده) درخواست توقیف اموال مرد (مانند منزل، خودرو، حساب بانکی، سهام و…) را به اندازه مبلغ مهریه کند.
   • اموالی که مورد نیاز ضروری زندگی مرد و خانواده تحت تکفل او هستند (مانند یک واحد منزل مسکونی با شرایط خاص) از توقیف معاف هستند.
2. شرایط صدور حکم ممنوع الخروجی:
   • در صورت مطالبه مهریه و عدم پرداخت آن توسط زوج، زوجه می تواند از دادگاه درخواست صدور حکم ممنوع الخروجی کند.
   • این حکم معمولاً برای جلوگیری از خروج مرد از کشور و تضییع حقوق زوجه صادر می شود و تا زمان تعیین تکلیف مهریه یا پرداخت آن، اعتبار دارد.

پاسخ به سؤالات پرتکرار و ابهامات رایج

در زمینه مهریه و قوانین مرتبط با آن، سوالات و ابهامات زیادی در میان مردم وجود دارد. این بخش به برخی از پرتکرارترین این سوالات پاسخ می دهد و تلاش می کند تا تناقضات و اطلاعات نادرست موجود در فضای عمومی را تصحیح کند.

آیا قانون مهریه 14 سکه عطف به ماسبق می شود؟
پاسخ قاطعانه به این سوال خیر است. اصل در حقوق، عدم عطف به ماسبق شدن قوانین است، مگر اینکه قانون گذار صراحتاً در متن قانون بیان کند که به گذشته نیز تسری دارد. مهریه حقی است که با وقوع عقد ازدواج بر ذمه مرد مستقر می شود و ماهیت آن یک قرارداد مالی است. بنابراین، هیچ قانون جدیدی نمی تواند به طور خودکار مهریه هایی را که پیش از تصویب آن تعیین شده اند، باطل یا محدود کند. تغییرات مالیاتی مربوط به مهریه (همان بحث 14 سکه به عنوان سقف معافیت مالیاتی) نیز تنها برای ازدواج های جدید و یا مهریه هایی که در حال مطالبه هستند اعمال می شود و اصل مهریه ثبت شده قبلی را تغییر نمی دهد. تنها قانونی که در گذشته عطف به ماسبق شد، قانون مربوط به 110 سکه برای محدودیت حبس مرد بود که آن هم یک قانون شکلی (اجرایی) و نه ماهوی (عقد مهریه) محسوب می شود.

اگر مهریه بیش از 14 سکه باشد، آیا مابقی باطل می شود؟
خیر، مهریه بیش از 14 سکه یا حتی بیش از 110 سکه به هیچ عنوان باطل نمی شود. مهریه حق مالی زن است و هر میزانی که در عقدنامه ثبت شده باشد، همچنان معتبر و بر ذمه مرد است. آنچه در مورد 14 سکه مطرح است، همانگونه که توضیح داده شد، بیشتر به جنبه مالیاتی و رویه های قضایی برای تعیین اقساط و پیش قسط ها در شرایط اعسار مربوط می شود. برای مهریه های بیش از 110 سکه نیز، مرد همچنان به پرداخت کل مهریه محکوم است، اما ابزار قانونی حبس برای مابقی سکه ها (پس از 110 سکه) وجود نخواهد داشت.

آیا هنوز هم مرد بابت مهریه زندانی می شود؟
بله، مرد همچنان بابت مهریه زندانی می شود، اما طبق قانون حمایت خانواده تا سقف 110 سکه. به این معنا که اگر مردی توانایی پرداخت 110 سکه اول مهریه را نداشته باشد و دادخواست اعسار او نیز رد شود، زن می تواند از دادگاه تقاضای حکم جلب و حبس او را کند. برای مابقی مهریه (بیش از 110 سکه)، ابزار حبس وجود ندارد و مطالبه آن صرفاً از طریق توقیف اموال و دارایی های مرد امکان پذیر است. البته هدف اصلی دادگاه ها، دریافت مهریه به صورت اقساطی است تا از زندانی شدن مرد جلوگیری شود.

در صورت فوت زوجه، آیا مهریه به ورثه او می رسد؟
بله، مهریه یک حق مالی است و مانند سایر اموال، در صورت فوت زوجه، به ورثه او منتقل می شود. ورثه زوجه (شامل همسر، فرزندان، پدر و مادر او طبق قوانین ارث) می توانند برای مطالبه مهریه متوفی اقدام کنند و مرد مکلف به پرداخت آن به وراث است. این موضوع نشان می دهد که مهریه صرفاً یک حق شخصی نیست، بلکه یک حق مالی است که حتی پس از فوت نیز ادامه پیدا می کند.

وضعیت مهریه در عقد موقت چیست؟
در عقد موقت (صیغه)، تعیین مهریه یک شرط صحت عقد است. به این معنا که اگر در عقد موقت، مهریه تعیین نشود، عقد باطل است. مهریه در عقد موقت باید معین و مشخص باشد و بلافاصله پس از عقد به زن تعلق می گیرد. برخلاف عقد دائم، در عقد موقت معمولاً امکان حبس مرد بابت عدم پرداخت مهریه وجود ندارد، مگر اینکه شرایط خاصی در قرارداد ذکر شده باشد و مرد تمکن مالی داشته باشد.

برای کاهش مهریه ثبت شده چه راهکاری وجود دارد؟
کاهش مهریه ثبت شده تنها با توافق و رضایت کامل زوجه امکان پذیر است. این کاهش می تواند به صورت بخشش (ابراء ذمه) بخشی یا تمام مهریه باشد که باید در یک سند رسمی (مانند اقرارنامه در دفترخانه اسناد رسمی) ثبت شود. همچنین زوجین می توانند با تنظیم یک صلح نامه یا توافق نامه، بر سر کاهش یا نحوه پرداخت مهریه به توافق برسند. این توافق باید کاملاً داوطلبانه و بدون هیچگونه اجبار یا تهدید باشد، در غیر این صورت فاقد اعتبار حقوقی خواهد بود.

در نظام حقوقی ایران، مهریه حق مالی زن محسوب می شود که با وقوع عقد ازدواج بر ذمه مرد مستقر می گردد و هیچ قانون جدیدی اصل این حق را از بین نمی برد یا تماماً محدود نمی سازد، بلکه رویه های اجرایی و مالیاتی آن را تنظیم می کند.

نتیجه گیری

با بررسی های انجام شده، مشخص می شود که عنوان مهریه 14 سکه تصویب شد به معنای تصویب یک قانون عام و الزام آور برای محدودیت تعیین مهریه به 14 سکه نیست. بلکه این عدد بیشتر به عنوان یک حد نصاب برای معافیت مالیاتی مهریه در دفاتر ثبت ازدواج و نیز یک رویکرد تشویقی یا معیاری برای تعیین پیش قسط و اقساط در برخی رویه های قضایی، به ویژه در موارد اعسار مرد، مطرح است. مهریه، به هر تعدادی که در عقدنامه ثبت شده باشد، همچنان یک دین معتبر بر ذمه مرد است و اصل حق مطالبه زن پابرجا می ماند. این در حالی است که قانون 110 سکه کماکان به عنوان سقف برای صدور حکم جلب و حبس مرد در صورت عدم توانایی پرداخت مهریه و عدم اثبات اعسار، معتبر است و برای مازاد بر آن، صرفاً ابزار توقیف اموال وجود دارد.

قوانین جدید مالیاتی بر مهریه که از سال 1403 اجرایی شده اند، با تعیین نرخ های پلکانی برای مهریه های بیش از 14 سکه، در پی ساماندهی و هدایت جامعه به سمت تعیین مهریه های متعارف تر هستند. مسئولیت پرداخت این مالیات نیز بر عهده زوجه به عنوان دریافت کننده مهریه است. این تغییرات، در کنار تفاوت های مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه و راه های مطالبه مهریه (از طریق ثبت یا دادگاه)، تصویر کامل تری از وضعیت فعلی مهریه در ایران ارائه می دهند.

اهمیت آگاهی حقوقی و مشورت با وکیل متخصص قبل از هرگونه اقدام یا تصمیم گیری در خصوص مهریه، بیش از پیش نمایان می شود. با توجه به پیچیدگی های حقوقی و تغییرات مداوم در رویه ها، کسب اطلاعات دقیق و به روز می تواند از بروز بسیاری از مشکلات و سوءتفاهم ها جلوگیری کند و به زوجین کمک کند تا با دیدگاهی واقع بینانه و مبتنی بر واقعیات حقوقی، تصمیماتی درست و پایدار برای آینده خود اتخاذ کنند. در نهایت، هدف اصلی این تغییرات و بحث ها، نه محدود کردن حقوق زوجین، بلکه تقویت بنیان خانواده و کاهش چالش های ناشی از مهریه های غیرمتعارف در جامعه است.