کاهش شدید ذخایر خونی در استان اصفهان/ فرهنگ سازی اهداء ضروری است

به گزارش آرتیو از اصفهان، اهمیت اهدای خون در نظام بهداشت و درمان به‌طور گسترده‌ای مورد تایید است. خون و فرآورده‌های خونی نقشی حیاتی در نجات جان بیماران، به‌ویژه آن‌هایی که به دلیل تالاسمی، سرطان یا جراحی‌های پیچیده به خون نیاز دارند، ایفا می‌کنند. با این حال، استان اصفهان با بحران‌های مداوم در تأمین خون مورد نیاز روبه‌رو است.

طبق گزارش‌های اداره کل انتقال خون استان اصفهان، ذخایر خون در این استان به وضعیت بحرانی رسیده است. بر اساس آخرین آمار، ذخیره خون استان به حدود ۱۹۶۱ واحد کاهش یافته که تنها برای ۴.۸ روز کافی است. ذخیره خون شهرستان اصفهان نیز به ۱۱۸۲ واحد کاهش یافته و تنها نیازهای بیمارستان‌های شهرستان را برای ۳.۵ روز تأمین می‌کند. این وضعیت در شرایطی است که نیاز به خون در استان به‌ویژه برای بیماران تالاسمی، سرطانی و در شرایط بحرانی، افزایش یافته است.

کیان دهراب‌پور مدیرکل انتقال خون استان اصفهان، ر، با تأکید بر نیاز مبرم به گروه‌های خونی خاص، از جمله AB مثبت، B مثبت و B منفی، هشدار داده است که کاهش ذخایر خون می‌تواند سلامت بیماران را به‌طور جدی تهدید کند و نیاز به اقدام فوری برای افزایش میزان اهدای خون احساس می‌شود.

وی اضافه می‌کند: یکی از عمده‌ترین دلایل نهادینه نشدن فرهنگ اهدای خون، کمبود آگاهی عمومی است. بسیاری از افراد جامعه نسبت به اهمیت و ضرورت اهدای خون آگاهی کافی ندارند. این کمبود آگاهی به ویژه در میان افرادی که هرگز به خون نیاز نداشته‌اند یا تجربه‌ای از بیمارانی که نیاز به خون داشته‌اند، مشهود است. رسانه‌ها نیز نتوانسته‌اند به‌طور مؤثر و مستمر در زمینه اطلاع‌رسانی و تشویق مردم به اهدای خون اقدام کنند.برای افزایش مشارکت عمومی، نیاز است تا رسانه‌ها به‌طور گسترده و مداوم درباره اهمیت اهدای خون اطلاع‌رسانی کنند. بسیاری از افراد از فواید سلامتی اهدای خون برای خود اهداکننده نیز ناآگاه هستند.

 نگرانی‌ها و تصورات نادرست

نگرانی‌های نادرست و تصورات اشتباه درباره اهدای خون نیز یکی دیگر از موانع اصلی است. برخی از مردم به دلیل نگرانی از ابتلا به بیماری‌ها یا ضعف بعد از اهدای خون از این اقدام خودداری می‌کنند. این نگرانی‌ها به دلیل عدم آگاهی کافی از فرآیند اهدای خون و مزایای آن برای سلامت فردی و اجتماعی ایجاد شده است. واقعیت این است که فرآیند اهدای خون کاملاً ایمن است و بدن به‌سرعت کمبود خون را جبران می‌کند.

محمود کرمی، پزشک متخصص در زمینه انتقال خون، می‌گوید: عدم دسترسی به اطلاعات و تسهیلات مناسب برای اهدای خون یکی دیگر از مشکلات عمده است. بسیاری از افراد از زمان و مکان‌های مناسب برای اهدای خون آگاه نیستند. عدم اطلاع‌رسانی در مورد زمان‌های خاص یا مکان‌های ثابت و سیار برای اهدای خون موجب کاهش مشارکت مردم می‌شود. همچنین، نبود مراکز اهدای خون در مناطق مختلف شهری و روستایی، این مشکل را تشدید کرده است.

وی ادامه می‌دهد: مشغله‌های روزمره و فشردگی زندگی یکی دیگر از موانع عمده است. بسیاری از افراد به دلیل مشغله‌های کاری و خانوادگی، فرصت کافی برای مراجعه به مراکز اهدای خون را ندارند. همچنین، عدم وجود سیستم‌های سیار و تسهیلات مناسب برای اهدای خون در مناطق مختلف می‌تواند دلیل دیگری برای عدم مشارکت مردم باشد.

نقش خانواده و نظام آموزشی

دو نهاد مهم که می‌توانند به نهادینه‌سازی فرهنگ اهدای خون کمک کنند، خانواده و آموزش و پرورش هستند. آموزش‌های مربوط به اهمیت اهدای خون در مدارس و دانشگاه‌ها به‌طور کافی انجام نمی‌شود. این امر باعث می‌شود که نسل جوان از اهمیت و تأثیرات اهدای خون آگاهی کافی نداشته باشد.

حسن رضایی، استاد جامعه‌شناسی دانشگاه اصفهان، می‌گوید: نهاد آموزش و پرورش باید به آموزش‌های مربوط به اهدای خون و اهمیت آن در برنامه‌های درسی مدارس و دانشگاه‌ها توجه بیشتری داشته باشد. نهادینه کردن این فرهنگ از دوران تحصیل می‌تواند به افزایش مشارکت مردم در آینده کمک کند.

کمبود آگاهی عمومی، نگرانی‌های نادرست، عدم دسترسی به اطلاعات و تسهیلات، و نقش ناکافی خانواده‌ها و سیستم آموزشی در کمبود اهدای خون موثر بوده است؛ والدین می‌توانند با تشویق فرزندان به اهدای خون و همراهی آن‌ها در مراکز اهدای خون، به تقویت این فرهنگ در خانواده‌ها و جامعه کمک کنند

وی می‌افزاید: در خانواده‌ها نیز، ناآگاهی یا کمبود توجه به موضوع اهدای خون باعث شده که این فرهنگ به‌طور مؤثر در نسل‌های جدید منتقل نشود. والدین می‌توانند با تشویق فرزندان به اهدای خون و همراهی آن‌ها در مراکز اهدای خون، به تقویت این فرهنگ در خانواده‌ها و جامعه کمک کنند.

رضایی معتقد است که برای نهادینه‌سازی فرهنگ اهدای خون و افزایش مشارکت عمومی،آموزش و اطلاع‌رسانی، برگزاری کمپین‌های سیار، ایجاد تسهیلات و انگیزه‌های اجتماعی، توسعه همکاری با نهادهای آموزشی و تقویت نقش خانواده‌ها به عنوان نخستین نهاد تربیتی ضرورت دارد.

وضعیت بحرانی ذخایر خون در استان اصفهان نشان‌دهنده نیاز فوری به نهادینه‌سازی فرهنگ اهدای خون در جامعه است. عوامل مختلفی از جمله کمبود آگاهی عمومی، نگرانی‌های نادرست، عدم دسترسی به اطلاعات و تسهیلات، و نقش ناکافی خانواده‌ها و سیستم آموزشی در این مسئله دخیل هستند. برای بهبود وضعیت و افزایش میزان اهدای خون، نیاز به اقدامات مؤثر و هماهنگ از سوی نهادهای دولتی، آموزشی، رسانه‌ها و خانواده‌ها وجود دارد.

با اجرای راهکارهای پیشنهادی، می‌توان امیدوار بود که فرهنگ اهدای خون به‌عنوان یک ارزش اجتماعی و انسانی در جامعه نهادینه شود و بحران‌های مشابه در آینده به‌طور مؤثرتری مدیریت گردد.